اصول و ضوابط طراحی داخلی
اصول و ضوابط طراحی داخلی
طراحی داخلی حرفه و دانشی فراگیر است که به طراحی فضای داخلی مربوط بوده و مانند معماری کلی ساختمان، شامل بخش های مختلفی می باشد. به بیانی ساده تر می توانیم طراحی داخلی را چگونگی چیدمان فضاها و اجزا متغیر آن تعریف کتیم که به طور کلی یک سری مبانی طراحی داخلی و اصول اساسی در چک لیست طراحی داخلی وجود دارند که دانستن آن ها کمک بسیار زیادی به طراحی یک چیدمان بسیار خوب حتی به افراد ناآشنا نسبت به هنر معماری و دکوراسیون می کند. با دانستن این نکات اصولی و مهم در طراحی داخلی میتوانید هر یک را در جایگاه خود دسته بندی نمایید با شناخت بهتر و دقیق تری اقدام به دیزاین و طراحی داخلی کنید.
اصول مهم در طراحی داخلی
شما می توانید طراحی داخلی منزلتان را به هر سبکی که بخواهید، انجام دهید. فقط کافیست برای انجام این طراحی، یک سری اصول و نکاتی را در این زمینه آموزش ببینید. شما با رعایت این قوانین بدون اینکه احساس سر درگمی داشته باشید، می توانید به بهترین شکل چیدمان فضای خود را انجام دهید. این اصول عبارتند از:
اصل تاکید
یکی از مهم ترین اصولی که در طراحی داخلی باید مورد توجه قرار گیرد، اصل تاکید می باشد. به این صورت که شما با تاکید بر هرکدام از وسایل و اجزای محیط، نقطه کانونی ایجاد میکنید و در واقع یک قسمت از طراحی را نسبت به ما بقی قسمت ها برجسته میکنید. به طور مثال: وقتی از تلوزیون در اتاق خود استفاده میکنید و مبلمان و وسایل خود را دور تا دور آن میچینید، بر تلوزیون تاکید می کنید. در واقع می توان گفت که تلویزیون نقطه کانونی شما محسوب می شود.
اصل تکرار
یکی از اصول طراحی داخلی اصل تکرار می باشد که ممکن است بر هر عنصر یا ویژگی انجام گیرد. مثل تاکید بر طرح، رنگ، بافت، اندازه و … . این اصل به این دلیل اهمیت دارد که اگر در یک محیط فرش ناهماهنگ، طرح و الگوهای متفاوت، یا حتی فرم و شکل پنجره ها با هم نامتناسب باشد فضای نامنظم و شلوغی را ایجاد میکند که فرد در آن احساس سردرگمی خواهد داشت. در نتیجه تکرار در طراحی داخلی باعث مرتب بودن و یکپارچگی محیط شما خواهد شد. اما فراموش نکنید که در تکرار یک عنصر زیاده روی نکنید، چرا که زیبایی محیط شما را از بین میبرد.
اصل مقیاس و تناسب
اصل تناسب و مقیاس در طراحی داخلی را میتوان یکی از مهم ترین اصول دانست. ابتدا بهتر است با تعریف مقیاس و تناسب آشنا شوید. مقیاس در اجزا یک محیط به اندازه اجسام و عناصر گفته می شود و تناسب به ارتباط بین عناصر یک محیط میگویند. از آنجا که در دکوراسیون داخلی بین عناصر مختلف و از جنبه های مختلف باید هماهنگی وجود داشته باشد، رعایت این اصل بسیار اهمیت دارد. چرا که یک طراح داخلی با اندازه ها و استانداردهای اجزای به کار رفته در محیط مانند میز، صندلی و .. در ارتباط است.
اصل هماهنگی
در طراحی داخلی با رعایت اصل هماهنگی میتوان یک جلوه بصری مناسبی را در فضا ایجاد کرد که منجر به زیبایی بیشتر محیط شما خواهد شد. در این اصل تمام المان های موجود مثل مبلمان، عناصر دکوری به کار رفته، پرده ها و … باید در موارد مختلفی مثل طرح، نقش، رنگ، بافت و …با یکدیگر اشتراکاتی داشته باشند تا باعث ایجاد هماهنگی محیط اطراف شوند.
اصل تعادل
در طراحی داخلی لازم است تا حدی که ممکن است بین اجزا و عناصر محیطی تعادل ایجاد کرد. این تعادل اینگونه ایجاد می شود که شما تمامی اجسام، اشکال، رنگ، متریال و … موجود در فضا را به طور یکنواخت در محیط مورد نظر توریع کنید. در این صورت میتوانید فضایی متعادل که باعث انتقال حس پایداری می شود را طراحی نمایید.
اصل کنتراست (تضاد)
رعایت اصل تضاد در طراحی داخلی منجر به طراحی یک فضای جذاب خواهد شد. اصل کنتراست به وسیله سه عنصر اصلی رنگ، فرم و فضا قابل اجرا است. برای اجرای این اصل میتوانید از رنگ ها مخالف هم مانند سفید و سیاه، اشکال مختلف مثل اجسام دایره ای در کنار اجسم مستطیلی و .. استفاده نمایید. استفاده از این اصل منجر می شود فضای شما حالت یکنواختی نداشته باشد و به عبارتی حال و هوای فضای شما عوض شود.
موارد مورد توجه و اساسی در طراحی داخلی
نور
مهم ترین عامل تاثیر گذار در طراحی فضای داخلی نور می باشد که توانایی دیده شدن را به افراد میدهد. به همین دلیل توصیه میشود در طراحی فضای خود از انواع نورهای طبیعی و مصنوعی استفاده کنید.
فرم
به توده فیزیکی که دارای وزن باشد و دارای طرح سه بعدی است، فرم گفته میشود. که به عنوان یکی از عوامل مهم در طراحی داخلی محسوب میشود.
فضا
به محدوده ای که طراح دکوراسیون در اختیار دارد و طبق سلیقه کاربر به طراحی آن میپردازد فضا گفته می شود.
بافت
یکی از ویژگی های اجسام موجود در محیط بافت می باشد، که تنها با لمس کردن یک جسم میتوان متوجه آن شد.
شکل
شکل به محوطه بیرونی یک شی میگویند. در طراحی یک محیط، شکل اجسام از اهمیت بالایی برخوردار است. چرا که طراح با کمک و استفاده از آن میتواند زیباترین ترکیبات محیطی را در کنار هم قرار دهد.
رنگ
رنگ همان جلوه دیداری فرم می باشد. به این معنی که فرم یک مجموعه در کنار رنگ است که معنا پیدا میکند. در انتخاب عنصر رنگ توجه به کاربری فضا و همچنین روحیات کاربر از اهمیت بالایی برخوردار است.
حجم
حجم یکی از مهم ترین عناصر در طراحی داخلی است و از گذشته تا کنون شاهد استفاده از آن در معماری بنا ها بودیم. در واقع حجم به شکل اجسام توپر یا توخالی نمایش داده می شود.
اجزی طراحی داخلی
دیوارها در طراحی داخلی
اگر چه ممکن است فضاهای منفرد با هدفی خاص یا جای‌دادن برخی فعالیت ها فرم داده شده باشند اما آنها در محصورکنندۀ ساختمان گرد هم می‌آیند زیرا از نظر کارکردی با یکدیگر در ارتباط اند. چگونگی ارتباط فضاهای داخلی با یکدیگر نه تنها توسط موقعیت نسبیشان در الگوی فضایی ساختمان بلکه بوسیله ماهیت فضاهایی که آنها را متصل میکند و مرزهای مشترک‌شان نیز تعیین میشود.
اجزای مختلف ساختمان از قبیل صفحات کف، دیوار و سقف، بخشی از فضا را تعریف و مجزا می‌کنند. در این میان، صفحۀ دیوارکه بر خط معمول دیدمان عمود است، بسان مرز فضایی دارای بیشترین تاثیر است. میدان دیدمان را محدود و همچون مانعی در برابر حرکت عمل میکند.
شکل دیوارها عرصه بندی فضا را تعیین میکند. درگاه‌ها، مسیرهای حرکتی را پیشنهاد داده، دسترسی به نواحی مشخص را برقرار می‌سازند. روشنایی حاصل از پنجره یا نورگیر باید بر جایگاه فعالیت‌ها تأثیر بگذارد. چشم‌اندازهای خارجی یا کانون داخلی می‌توانند چگونگی سازماندهی فضا را پیشنهاد کنند.
فضا، خواه واقع در سازه‌ای موجود و خواه در اندیشۀ ساختمانی نو معمولاً برای بهترین بهره‌برداری، سرنخ‌هایی به دست طراح داخلی میدهد. ورودی‌های فضا می‌توانند الگوی حرکتی را تعریف کنند که فضا را به نواحی مشخصی تقسیم میکند.
دسترسی به برخی نواحی ممکن است آسان‌تر از بقیه باشد. برخی می‌توانند آنقدر بزرگ باشند که فعالیت‌های گروهی را در خود جای دهند، حال آنکه دیگران اینگونه نیستند. برخی شاید به پنجره‌های بیرونی یا نورگیرهای روشنایی و تهویه داشته باشند؛ سایرین ممکن است درون‌گرا باشند. کانون توجه برخی‌شان ممکن است طبیعی باشد؛ مانند شومینه یا پنجره‌ای دارای چشم‌انداز.
درب در طراحی داخلی
گشودگی‌های پنجره و درگاه درون صفحۀ دیوار، ارتباطی دیگر باره‌ای را با فضای پیرامونی برقرار می‌کنند که اتاق در ابتدا از آن جدا شده بود.درگاه‌ها، دسترسی فیزیکی از یک فضا به سایر فضاها را فراهم می‌کنند. آنها، به هنگام بسته بودن، اتاق را از فضاهای مجاورش جدا می‌کنند. به وقت باز بودن، ارتباطی دیداری، فضایی و آکوستیکی میان فضاها برقرار می‌کنند. درگاه‌های بزرگ، از یکپارچگی محصوریت اتاق می‌کاهند و ارتباطش را با فضاهای مجاور یا بیرون تقویت می‌کنند.
پنجره در طراحی داخلی
پنجره ها، نورو هوا را به فضاهای داخلی ساختمان وارد می‌کنند و مناظری از فضاهای بیرونی یا از فضایی به فضای دیگر را فراهم می‌آورند. همچنین اندازه و جایگاه‌شان، متناسب با صفحۀ دیوار، بر میزان جداسازی میان فضای داخلی و محیط خارج تاثیرگذارست.
پنجره‌های واقع در صفحه‌ی دیوار با روشنی و دورنمایشان توجه ما را جلب می‌کنند اما محصوریت حاصل از دیوار را نیز حفظ می‌کنند. پنجره‌های بزرگ و دیوارهای شیشه‌ای بر آن‌اند تا، دست کر به ظاهر، فضای بیرون و درون را به هم پیوند زنند. نمود دیداری قاب‌های پنجره میتواند، در هر حالتی، درک مرزهای فضای داخلی را تشدید کند یا از آن بکاهد.
پنجره‌های داخلی می‌توانند، به همان شیوه، ظاهراً اتاق را تا فراسوی مرزهای فیزیکی‌اش گسترش و اجازه دهند که به بخشی جدایی‌ناپذیر از فضای داخلی اطرافش بدل شود.
راه پله در طراحی داخلی
راه‌پله‌ها نیز فرم‌های مهمی از فضاهای گذار میان اتاق‌ها هستند. رشته پله‌های بیرونی که به ورودی ساختمان منتهی می‌شوند، می‌توانند قلمرو شخصی را از گذرگاه عمومی جدا ساخته، ورود به فضای انتقالی نظیر ایوان یا بهارخواب را بهبود بخشند.
راه‌پله‌های داخلی، سطوح مختلف ساختمان را به هم مرتبط می‌کنند. روش اجرای این عملکرد، حرکاتمان را در فضا -چگونگی استفاده از راه‌پله،سرعت وطرزبالارفتن وپایین آمدنمان و آنچه در طول راه فرصت انجامش را داریم- شکل میدهد. پله‌های پهن و کم‌ارتفاع می‌توانند حالت فراخوانی داشته باشند، حال آنکه راه‌پله‌ای باریک و شیب‌دار میتواند به مکان‌های شخصیتر منتهی شود. پاگردهایی که رشته پلکان را قطع میکند، تغییر راستای راه‌پله را ممکن می‌سازند و فضایی برای توقف، استراحت و چشم‌انداز در اختیارمان می‌گذارند.
راه‌پله، فضای کمابیش زیادی را اشغال میکند اما فرمش میتواند از راه‌های مختلف با فضای داخلی سازگار شود. میتواند کانونی برای فضا فراهم آورد و آن را پر کند، در راستای یکی از لبه‌هایش کشیده شود و یا دور اتاقی بپیچد. همچنین میتواند به دور مرزهای فضا پیچیده یا در مجموعه‌ای از بهارخواب‌ها گسترش یابد.
روند طراحی داخلی شامل چه مواردی می شود؟
این مراحل و جزئیاتی که دارند در هر پروژه متفاوت است و ممکن است بسته به ذهن و سبک کاری طراح، موارد متفاوتی را شامل شود. اما به صورت کلی روند طراحی داخلی شامل مراحل زیر می شود:
شناخت
تجزیه و تحلیل
برنامه نویسی
بررسی قابلیت ها و ظرفیت ها
کانسپت سازی
طراحی و توسعه طرح اولیه
مرحله تکنیکال
مرحله تولید
مناقصه
ساخت و ساز
1- شناخت
اولین مرحله بررسی اطلاعات پایه در مورد پروژه است. هر قدر میزان آگاهی و تسلط هرچه بیشتر طراح در این زمینه بیشتر باشند، پروژه پایانی بهتر و کارآمد تر خواهد بود.
تجسم خلاق و ترسیم دیاگرام ها از مهم ترین ابزار های کارآمد در مرحله ابتدایی محسوب می شود. به طور معمول موارد زیر در مرحله شناخت ارائه می شود.
2-تجزیه و تحلیل طراحی ، طراحی داخلی
در این مرحله، اطلاعات جمع آوری شده طبقه بندی و مرتب می شود. برای دسته بندی می توان از دیاگرام ها و نمودارهای طراحی برای ارتباط بین اطلاعات طبقه بندی شده استفاده کرد.
دیاگرام ها ترسیماتی هستند که در آن از اجزاء هندسی برای ارتباط بین داده های فیزیکی پروژه همانند دیوارها، در و پنجره، مبلمان و … رفتارهای انسانی، همچون رفت و آمدها، میدان دید و … و تعداد زیاد عوامل دیگر استفاده می شود.
چنین نمودار هایی نه تنها ارائه کننده اجزاء فیزیکی و ارتباط آنها می باشند بلکه نماینگر جریاناتی هستند که طراح باید آنها را مدیریت نماید. نمودارها و دیاگرامها در یک پروسه طراحی، در راستای تحلیل و شناخت ذهن طراح از پروژه جاری قبل از خلق ایده ترسیم می شوند.
3-برنامه نویسی
خود مرحله برنامه نویسی را می توان به چهار مرحله مجزا تقسیم بندی کرد:
بیان مساله
پژوهش
سند برنامه
بررسی و تایید مشتری
در این مرحله از روند طراحی داخلی طراح باید پروژه را به صورت کلی تعریف کند. مشتری های خود را شناسایی کرده و ماهیت پروژه مانند محل اقامت اولیه، محل اجرای پروژه، هدف از فضاها و وسعت کار طراحی را بشناسد. در این مرحله باید نظرات و خواسته های مشتری نیز شنیده شود تا با در نظر گرفتن این نظریات و خواسته ها، مراحل بعدی در طراحی داخلی دنبال شود.
4-بررسی قابلیت ها و ظرفیت ها
در طول این مرحله طراح ایده های خود برای طراحی فضاهای مختلف را ارائه می دهد و آنها را مورد بحث قرار می دهد. این فاز اولیه پروژه است و شامل مطالعات اولیه سایت یا ملک مورد نظر برای طراحی می شود. در این از روند طراحی داخلی، طراح داخلی باید در مورد قابلیت های فضای مورد نظر برای طراحی، نیازها و جاه طلبی های مشتریان، میزان بودجه و زمان بندی اطلاعاتی را به دست آورد. در این مرحله طراح باید بتواند خلاصه ای از ترجیحات طراحی داخلی مد نظر مشتریان را ایجاد کند.
5-کانسپت سازی
طراحی کانسپت بخش مهم دیگر در روند طراحی داخلی است. طراحی مفهومی آغاز فرایند خلاقیت است. از طریق کارگاه های طراحی یا برنامه های تخصصی طراحی داخلی طراحان می توانند طرح های پیشنهادی را برای ملک مورد نظر توسعه دهند. همزمان با ارائه طرح های پیشنهادی می توان سبک های مختلف طراحی داخلی و تاثیری که روی فضای مورد نظر دارند را نیز بررسی کرد. در این مرحله از طراحی داخلی رندرها و مدل های سه بعدی اولیه ایجاد خواهد شد که جنبه های حجمی طراحی را توصیف می کنند.
6-طراحی و توسعه طرح اولیه
در طول مرحله توسعه طراحی، به جزئیات طرح پرداخته می شود. طراح داخلی طرح بندی های داخلی را اصلاح می کند و فرایندهای تکمیلی کلیدی را اضافه می کند. مواردی مانند مواد مناسب برای تکمیل کف، دیوارها، نحوه فرنیش فضا، مبلمان مناسب و مواردی از این دست در این مرحله تعیین خواهد شد. در کنار این ها مفاهیم روشنایی فضا و طراحی نورپردازی و الزامات M&E نهایی نیز تعریف می شود.
7-مرحله تکنیکال
بخش مهم دیگر روند طراحی داخلی ، مرحله تکنیکال یا فنی است. این مرحله از کار در واقع رسیدن به طرح نهایی است. با توافقاتی که با مشتری انجام می شود امضای طرح اولیه انجام شده و کار به مرحله طراحی فنی می رسد. طی این مرحله جزئیات بیشتری به پروژه اضافه می شود و تمام جزئیات پیشنهادی جدید برای ساخت نیز ارائه می شود. در این مرحله از کار مشخصات و نقشه ها نیز ارائه می شود.
8-تولید
در این بخش از مراحل طراحی در طراحی داخلی جزئیات ساخت و ساز تکمیل شده است. بنابراین در مرحله بعدی برنامه های تکمیلی قرار می گیریم که جزئیات ظریف کاری طراحی اضافه می شوند. مواردی مانند جزئیات بهداشتی، بخش های الکتریکی و … در این مرحله مطرح می شود.
9-مناقصه
با تکمیل روند طراحی داخلی و ارائه جزئیات، فرایند مناقصه آغاز می شود. در این مرحله باید بهترین شرایط پیمانکاری برای شروع کار مشخص شود. با ارائه پیشنهادات و دریافت بهترین گزینه ها، برنامه ساخت و ساز توسعه می یابد. علاوه بر این در این مرحله از کار باید مجوز نیز گرفته شود. ارائه نقشه های طراحی برای دریافت مجوزهای مورد نیاز ضروری است.
10-ساخت و ساز
آخرین مرحله از پروژه های طراحی داخلی شروع ساخت و ساز است. با همکاری که بین طراح، پیمانکاران و زنجیره تامین وجود دارد، مراحل طراحی و نصب و راه اندازی جزئیات مختلف به صورت موفقیت آمیزی انجام می شود. تامین وسایل و تجهیزات مورد نیاز برای طراحی داخلی و اجرای طرح نهایی و نصب و راه اندازی آنها آخرین مورد از روند طراحی داخلی است.
اصول مهم در طراحی داخلی
شما می توانید طراحی داخلی منزلتان را به هر سبکی که بخواهید، انجام دهید. فقط کافیست برای انجام این طراحی، یک سری اصول و نکاتی را در این زمینه آموزش ببینید. شما با رعایت این قوانین بدون اینکه احساس سر درگمی داشته باشید، می توانید به بهترین شکل چیدمان فضای خود را انجام دهید. این اصول عبارتند از:
اصل تاکید
یکی از مهم ترین اصولی که در طراحی داخلی باید مورد توجه قرار گیرد، اصل تاکید می باشد. به این صورت که شما با تاکید بر هرکدام از وسایل و اجزای محیط، نقطه کانونی ایجاد میکنید و در واقع یک قسمت از طراحی را نسبت به ما بقی قسمت ها برجسته میکنید. به طور مثال: وقتی از تلوزیون در اتاق خود استفاده میکنید و مبلمان و وسایل خود را دور تا دور آن میچینید، بر تلوزیون تاکید می کنید. در واقع می توان گفت که تلویزیون نقطه کانونی شما محسوب می شود.
اصل تکرار
یکی از اصول طراحی داخلی اصل تکرار می باشد که ممکن است بر هر عنصر یا ویژگی انجام گیرد. مثل تاکید بر طرح، رنگ، بافت، اندازه و … . این اصل به این دلیل اهمیت دارد که اگر در یک محیط فرش ناهماهنگ، طرح و الگوهای متفاوت، یا حتی فرم و شکل پنجره ها با هم نامتناسب باشد فضای نامنظم و شلوغی را ایجاد میکند که فرد در آن احساس سردرگمی خواهد داشت. در نتیجه تکرار در طراحی داخلی باعث مرتب بودن و یکپارچگی محیط شما خواهد شد. اما فراموش نکنید که در تکرار یک عنصر زیاده روی نکنید، چرا که زیبایی محیط شما را از بین میبرد.
اصل مقیاس و تناسب
اصل تناسب و مقیاس در طراحی داخلی را میتوان یکی از مهم ترین اصول دانست. ابتدا بهتر است با تعریف مقیاس و تناسب آشنا شوید. مقیاس در اجزا یک محیط به اندازه اجسام و عناصر گفته می شود و تناسب به ارتباط بین عناصر یک محیط میگویند. از آنجا که در دکوراسیون داخلی بین عناصر مختلف و از جنبه های مختلف باید هماهنگی وجود داشته باشد، رعایت این اصل بسیار اهمیت دارد. چرا که یک طراح داخلی با اندازه ها و استانداردهای اجزای به کار رفته در محیط مانند میز، صندلی و .. در ارتباط است.
اصل هماهنگی
در طراحی داخلی با رعایت اصل هماهنگی میتوان یک جلوه بصری مناسبی را در فضا ایجاد کرد که منجر به زیبایی بیشتر محیط شما خواهد شد. در این اصل تمام المان های موجود مثل مبلمان، عناصر دکوری به کار رفته، پرده ها و … باید در موارد مختلفی مثل طرح، نقش، رنگ، بافت و …با یکدیگر اشتراکاتی داشته باشند تا باعث ایجاد هماهنگی محیط اطراف شوند.
اصل تعادل
در طراحی داخلی لازم است تا حدی که ممکن است بین اجزا و عناصر محیطی تعادل ایجاد کرد. این تعادل اینگونه ایجاد می شود که شما تمامی اجسام، اشکال، رنگ، متریال و … موجود در فضا را به طور یکنواخت در محیط مورد نظر توریع کنید. در این صورت میتوانید فضایی متعادل که باعث انتقال حس پایداری می شود را طراحی نمایید.
اصل کنتراست (تضاد)
رعایت اصل تضاد در طراحی داخلی منجر به طراحی یک فضای جذاب خواهد شد. اصل کنتراست به وسیله سه عنصر اصلی رنگ، فرم و فضا قابل اجرا است. برای اجرای این اصل میتوانید از رنگ ها مخالف هم مانند سفید و سیاه، اشکال مختلف مثل اجسام دایره ای در کنار اجسم مستطیلی و .. استفاده نمایید. استفاده از این اصل منجر می شود فضای شما حالت یکنواختی نداشته باشد و به عبارتی حال و هوای فضای شما عوض شود.
موارد مورد توجه و اساسی در طراحی داخلی
نور
مهم ترین عامل تاثیر گذار در طراحی فضای داخلی نور می باشد که توانایی دیده شدن را به افراد میدهد. به همین دلیل توصیه میشود در طراحی فضای خود از انواع نورهای طبیعی و مصنوعی استفاده کنید.
فرم
به توده فیزیکی که دارای وزن باشد و دارای طرح سه بعدی است، فرم گفته میشود. که به عنوان یکی از عوامل مهم در طراحی داخلی محسوب میشود.
فضا
به محدوده ای که طراح دکوراسیون در اختیار دارد و طبق سلیقه کاربر به طراحی آن میپردازد فضا گفته می شود.
بافت
یکی از ویژگی های اجسام موجود در محیط بافت می باشد، که تنها با لمس کردن یک جسم میتوان متوجه آن شد.
شکل
شکل به محوطه بیرونی یک شی میگویند. در طراحی یک محیط، شکل اجسام از اهمیت بالایی برخوردار است. چرا که طراح با کمک و استفاده از آن میتواند زیباترین ترکیبات محیطی را در کنار هم قرار دهد.
رنگ
رنگ همان جلوه دیداری فرم می باشد. به این معنی که فرم یک مجموعه در کنار رنگ است که معنا پیدا میکند. در انتخاب عنصر رنگ توجه به کاربری فضا و همچنین روحیات کاربر از اهمیت بالایی برخوردار است.
حجم
حجم یکی از مهم ترین عناصر در طراحی داخلی است و از گذشته تا کنون شاهد استفاده از آن در معماری بنا ها بودیم. در واقع حجم به شکل اجسام توپر یا توخالی نمایش داده می شود.
اجزی طراحی داخلی
دیوارها در طراحی داخلی
اگر چه ممکن است فضاهای منفرد با هدفی خاص یا جای‌دادن برخی فعالیت ها فرم داده شده باشند اما آنها در محصورکنندۀ ساختمان گرد هم می‌آیند زیرا از نظر کارکردی با یکدیگر در ارتباط اند. چگونگی ارتباط فضاهای داخلی با یکدیگر نه تنها توسط موقعیت نسبیشان در الگوی فضایی ساختمان بلکه بوسیله ماهیت فضاهایی که آنها را متصل میکند و مرزهای مشترک‌شان نیز تعیین میشود.
اجزای مختلف ساختمان از قبیل صفحات کف، دیوار و سقف، بخشی از فضا را تعریف و مجزا می‌کنند. در این میان، صفحۀ دیوارکه بر خط معمول دیدمان عمود است، بسان مرز فضایی دارای بیشترین تاثیر است. میدان دیدمان را محدود و همچون مانعی در برابر حرکت عمل میکند.
شکل دیوارها عرصه بندی فضا را تعیین میکند. درگاه‌ها، مسیرهای حرکتی را پیشنهاد داده، دسترسی به نواحی مشخص را برقرار می‌سازند. روشنایی حاصل از پنجره یا نورگیر باید بر جایگاه فعالیت‌ها تأثیر بگذارد. چشم‌اندازهای خارجی یا کانون داخلی می‌توانند چگونگی سازماندهی فضا را پیشنهاد کنند.
فضا، خواه واقع در سازه‌ای موجود و خواه در اندیشۀ ساختمانی نو معمولاً برای بهترین بهره‌برداری، سرنخ‌هایی به دست طراح داخلی میدهد. ورودی‌های فضا می‌توانند الگوی حرکتی را تعریف کنند که فضا را به نواحی مشخصی تقسیم میکند.
دسترسی به برخی نواحی ممکن است آسان‌تر از بقیه باشد. برخی می‌توانند آنقدر بزرگ باشند که فعالیت‌های گروهی را در خود جای دهند، حال آنکه دیگران اینگونه نیستند. برخی شاید به پنجره‌های بیرونی یا نورگیرهای روشنایی و تهویه داشته باشند؛ سایرین ممکن است درون‌گرا باشند. کانون توجه برخی‌شان ممکن است طبیعی باشد؛ مانند شومینه یا پنجره‌ای دارای چشم‌انداز.
درب در طراحی داخلی
گشودگی‌های پنجره و درگاه درون صفحۀ دیوار، ارتباطی دیگر باره‌ای را با فضای پیرامونی برقرار می‌کنند که اتاق در ابتدا از آن جدا شده بود.درگاه‌ها، دسترسی فیزیکی از یک فضا به سایر فضاها را فراهم می‌کنند. آنها، به هنگام بسته بودن، اتاق را از فضاهای مجاورش جدا می‌کنند. به وقت باز بودن، ارتباطی دیداری، فضایی و آکوستیکی میان فضاها برقرار می‌کنند. درگاه‌های بزرگ، از یکپارچگی محصوریت اتاق می‌کاهند و ارتباطش را با فضاهای مجاور یا بیرون تقویت می‌کنند.
پنجره در طراحی داخلی
پنجره ها، نورو هوا را به فضاهای داخلی ساختمان وارد می‌کنند و مناظری از فضاهای بیرونی یا از فضایی به فضای دیگر را فراهم می‌آورند. همچنین اندازه و جایگاه‌شان، متناسب با صفحۀ دیوار، بر میزان جداسازی میان فضای داخلی و محیط خارج تاثیرگذارست.
پنجره‌های واقع در صفحه‌ی دیوار با روشنی و دورنمایشان توجه ما را جلب می‌کنند اما محصوریت حاصل از دیوار را نیز حفظ می‌کنند. پنجره‌های بزرگ و دیوارهای شیشه‌ای بر آن‌اند تا، دست کر به ظاهر، فضای بیرون و درون را به هم پیوند زنند. نمود دیداری قاب‌های پنجره میتواند، در هر حالتی، درک مرزهای فضای داخلی را تشدید کند یا از آن بکاهد.
پنجره‌های داخلی می‌توانند، به همان شیوه، ظاهراً اتاق را تا فراسوی مرزهای فیزیکی‌اش گسترش و اجازه دهند که به بخشی جدایی‌ناپذیر از فضای داخلی اطرافش بدل شود.
راه پله در طراحی داخلی
راه‌پله‌ها نیز فرم‌های مهمی از فضاهای گذار میان اتاق‌ها هستند. رشته پله‌های بیرونی که به ورودی ساختمان منتهی می‌شوند، می‌توانند قلمرو شخصی را از گذرگاه عمومی جدا ساخته، ورود به فضای انتقالی نظیر ایوان یا بهارخواب را بهبود بخشند.
راه‌پله‌های داخلی، سطوح مختلف ساختمان را به هم مرتبط می‌کنند. روش اجرای این عملکرد، حرکاتمان را در فضا -چگونگی استفاده از راه‌پله،سرعت وطرزبالارفتن وپایین آمدنمان و آنچه در طول راه فرصت انجامش را داریم- شکل میدهد. پله‌های پهن و کم‌ارتفاع می‌توانند حالت فراخوانی داشته باشند، حال آنکه راه‌پله‌ای باریک و شیب‌دار میتواند به مکان‌های شخصیتر منتهی شود. پاگردهایی که رشته پلکان را قطع میکند، تغییر راستای راه‌پله را ممکن می‌سازند و فضایی برای توقف، استراحت و چشم‌انداز در اختیارمان می‌گذارند.
راه‌پله، فضای کمابیش زیادی را اشغال میکند اما فرمش میتواند از راه‌های مختلف با فضای داخلی سازگار شود. میتواند کانونی برای فضا فراهم آورد و آن را پر کند، در راستای یکی از لبه‌هایش کشیده شود و یا دور اتاقی بپیچد. همچنین میتواند به دور مرزهای فضا پیچیده یا در مجموعه‌ای از بهارخواب‌ها گسترش یابد.
روند طراحی داخلی شامل چه مواردی می شود؟
این مراحل و جزئیاتی که دارند در هر پروژه متفاوت است و ممکن است بسته به ذهن و سبک کاری طراح، موارد متفاوتی را شامل شود. اما به صورت کلی روند طراحی داخلی شامل مراحل زیر می شود:
شناخت
تجزیه و تحلیل
برنامه نویسی
بررسی قابلیت ها و ظرفیت ها
کانسپت سازی
طراحی و توسعه طرح اولیه
مرحله تکنیکال
مرحله تولید
مناقصه
ساخت و ساز
1- شناخت
اولین مرحله بررسی اطلاعات پایه در مورد پروژه است. هر قدر میزان آگاهی و تسلط هرچه بیشتر طراح در این زمینه بیشتر باشند، پروژه پایانی بهتر و کارآمد تر خواهد بود.
تجسم خلاق و ترسیم دیاگرام ها از مهم ترین ابزار های کارآمد در مرحله ابتدایی محسوب می شود. به طور معمول موارد زیر در مرحله شناخت ارائه می شود.
2-تجزیه و تحلیل طراحی ، طراحی داخلی
در این مرحله، اطلاعات جمع آوری شده طبقه بندی و مرتب می شود. برای دسته بندی می توان از دیاگرام ها و نمودارهای طراحی برای ارتباط بین اطلاعات طبقه بندی شده استفاده کرد.
دیاگرام ها ترسیماتی هستند که در آن از اجزاء هندسی برای ارتباط بین داده های فیزیکی پروژه همانند دیوارها، در و پنجره، مبلمان و … رفتارهای انسانی، همچون رفت و آمدها، میدان دید و … و تعداد زیاد عوامل دیگر استفاده می شود.
چنین نمودار هایی نه تنها ارائه کننده اجزاء فیزیکی و ارتباط آنها می باشند بلکه نماینگر جریاناتی هستند که طراح باید آنها را مدیریت نماید. نمودارها و دیاگرامها در یک پروسه طراحی، در راستای تحلیل و شناخت ذهن طراح از پروژه جاری قبل از خلق ایده ترسیم می شوند.
3-برنامه نویسی
خود مرحله برنامه نویسی را می توان به چهار مرحله مجزا تقسیم بندی کرد:
بیان مساله
پژوهش
سند برنامه
بررسی و تایید مشتری
در این مرحله از روند طراحی داخلی طراح باید پروژه را به صورت کلی تعریف کند. مشتری های خود را شناسایی کرده و ماهیت پروژه مانند محل اقامت اولیه، محل اجرای پروژه، هدف از فضاها و وسعت کار طراحی را بشناسد. در این مرحله باید نظرات و خواسته های مشتری نیز شنیده شود تا با در نظر گرفتن این نظریات و خواسته ها، مراحل بعدی در طراحی داخلی دنبال شود.
4-بررسی قابلیت ها و ظرفیت ها
در طول این مرحله طراح ایده های خود برای طراحی فضاهای مختلف را ارائه می دهد و آنها را مورد بحث قرار می دهد. این فاز اولیه پروژه است و شامل مطالعات اولیه سایت یا ملک مورد نظر برای طراحی می شود. در این از روند طراحی داخلی، طراح داخلی باید در مورد قابلیت های فضای مورد نظر برای طراحی، نیازها و جاه طلبی های مشتریان، میزان بودجه و زمان بندی اطلاعاتی را به دست آورد. در این مرحله طراح باید بتواند خلاصه ای از ترجیحات طراحی داخلی مد نظر مشتریان را ایجاد کند.
5-کانسپت سازی
طراحی کانسپت بخش مهم دیگر در روند طراحی داخلی است. طراحی مفهومی آغاز فرایند خلاقیت است. از طریق کارگاه های طراحی یا برنامه های تخصصی طراحی داخلی طراحان می توانند طرح های پیشنهادی را برای ملک مورد نظر توسعه دهند. همزمان با ارائه طرح های پیشنهادی می توان سبک های مختلف طراحی داخلی و تاثیری که روی فضای مورد نظر دارند را نیز بررسی کرد. در این مرحله از طراحی داخلی رندرها و مدل های سه بعدی اولیه ایجاد خواهد شد که جنبه های حجمی طراحی را توصیف می کنند.
6-طراحی و توسعه طرح اولیه
در طول مرحله توسعه طراحی، به جزئیات طرح پرداخته می شود. طراح داخلی طرح بندی های داخلی را اصلاح می کند و فرایندهای تکمیلی کلیدی را اضافه می کند. مواردی مانند مواد مناسب برای تکمیل کف، دیوارها، نحوه فرنیش فضا، مبلمان مناسب و مواردی از این دست در این مرحله تعیین خواهد شد. در کنار این ها مفاهیم روشنایی فضا و طراحی نورپردازی و الزامات M&E نهایی نیز تعریف می شود.
7-مرحله تکنیکال
بخش مهم دیگر روند طراحی داخلی ، مرحله تکنیکال یا فنی است. این مرحله از کار در واقع رسیدن به طرح نهایی است. با توافقاتی که با مشتری انجام می شود امضای طرح اولیه انجام شده و کار به مرحله طراحی فنی می رسد. طی این مرحله جزئیات بیشتری به پروژه اضافه می شود و تمام جزئیات پیشنهادی جدید برای ساخت نیز ارائه می شود. در این مرحله از کار مشخصات و نقشه ها نیز ارائه می شود.
8-تولید
در این بخش از مراحل طراحی در طراحی داخلی جزئیات ساخت و ساز تکمیل شده است. بنابراین در مرحله بعدی برنامه های تکمیلی قرار می گیریم که جزئیات ظریف کاری طراحی اضافه می شوند. مواردی مانند جزئیات بهداشتی، بخش های الکتریکی و … در این مرحله مطرح می شود.
9-مناقصه
با تکمیل روند طراحی داخلی و ارائه جزئیات، فرایند مناقصه آغاز می شود. در این مرحله باید بهترین شرایط پیمانکاری برای شروع کار مشخص شود. با ارائه پیشنهادات و دریافت بهترین گزینه ها، برنامه ساخت و ساز توسعه می یابد. علاوه بر این در این مرحله از کار باید مجوز نیز گرفته شود. ارائه نقشه های طراحی برای دریافت مجوزهای مورد نیاز ضروری است.
10-ساخت و ساز
آخرین مرحله از پروژه های طراحی داخلی شروع ساخت و ساز است. با همکاری که بین طراح، پیمانکاران و زنجیره تامین وجود دارد، مراحل طراحی و نصب و راه اندازی جزئیات مختلف به صورت موفقیت آمیزی انجام می شود. تامین وسایل و تجهیزات مورد نیاز برای طراحی داخلی و اجرای طرح نهایی و نصب و راه اندازی آنها آخرین مورد از روند طراحی داخلی است.
