پلان شیب بندی بام چیست؟ نحوه ترسیم پلان شیب بندی بام

پلان شیب بندی بام چیست؟
کی از اساسی ترین پلان‌های مورد نیاز برای طراحی یک ساختمان پلان شیب بندی بام است. این پلان برای مشخص شدن جهت آب‌روی پشت بام ترسیم می شود، یا به عبارت ساده مشخص کردن ناودان ها و جهت شیب اختصاص به پلان شیب بندی دارد.
پلان بام را می توان به صورت جداگانه یا همراه با پلان موقعیت مکانی ساختمان طراحی کرد. جنس و مصالحی که می خواهیم در پلان بام بکار بگیریم باید همزمان با طراحی پلان و نقشه های اصلی در نظر گرفته شود. برای کشیدن پلان بام باید به نوع سقف ساختمان (شیبدار یا مسطح و…) و اقلیم توجه کرد. پلان بام یک پوشش خارجی ساختمان محسوب می‌شود.

عناصر مهم در پلان شیب بندی بام
عناصری که باید حتما در پلان شیب بندی بام نمایش داده شوند عبارت‌اند از:
-خرپشته
-جان پناه
-پاسیو (نورگیر)
-شیب سقف
-تراس های قابل دید در طبقات پایین
-پله های موجود در حیاط
-دیوارهای اطراف حیاط
-ورودی ساختمان
-دودکش
-درز انقطاع
-داکت های تهویه و خروجی ها
-محل آبرو

معرفی اشکال هندسی در پلان بام
آب‌رو: وقتی باران می‌بارد یا سطح بام از آب پر می‌شود باید بر روی بام راهی برای خروج این آب وجود داشته باشد که به آن آب‌رو گفته می‌شود. محل خروج آب با دایره کوچک با قطر ۱۰ سانتی متر در پلان نمایش داده می‌شود.
علامت و درصد شیب سطح بام: سطح بام باید مقدار کمی شیب داشته باشد تا آب جمع شده ناشی از بارش باران یا غیره به سمت آب‌رو هدایت شود. در پلان، شیب بام را با فلش‌های جهت‌دار که به سمت آب‌رو کشیده شده اند نشان می دهند. بر روی آن فلش ها درصد شیب سطح بام نوشته می‌شود.
کد ارتفاعی و نمایش ارقام آن: منظور از کد ارتفاعی ارتفاع تمام شده ساختمان است که باید بر روی بام و در کنار آب‌رو نوشته شود. همچنین در چهارگوشه پشت بام کد ارتفاعی تمام شده و محاسبه شده با شیب بام نوشته می‌شود. پس کد ارتفاعی که در کنار آب‌رو قرار می گیرد ارتفاع تمام شده کلی ساختمان است. کد ارتفاعی که در چهارگوشه نوشته می‌شود ارتفاع ساختمان به‌همراه شیبی است که به بام داده شده.

نحوه طراحی شیب بندی بام مسطح
تعیین درصد شیب بام
شیب بام باید به گونه‌ای طراحی شود که آب بدون مانع به سمت آب‌روها هدایت شود. درصد شیب بام معمولا ۱تا۳ درصد بوده اما در اقلیم هایی که بارش باران کمتر است شیب بام را ۱.۵ درصد درنظر می‌گیرند. در هر ۷۵ تا ۱۰۰ متر از پشت بام، باید یک آب‌رو طراحی شود.
کف شور و لوله‌های خروجی آب باید به گونه‌ای اجرا شوند که از یخ زدگی در امان باشند. مسیر خروجی آب بهتر است که قائم طراحی شود تا هم آب به‌راحتی و با سرعت تخلیه شود و هم از زیبایی نمای ساختمان کاسته نشود.
نحوه جایگذاری مناسب آب‌راه
محل آب‌رو را می‌توان به دو صورت اجرا کرد: در میانه بام یا در گوشه های بام.
لوله آب‌رو باید مستقل از لوله فاضلاب ساختمان طراحی شود تا در خروجی آب پشت بام مشکلی پیش نیاید و مانعی نداشته باشد. درصورتی‌که آب‌راه در میانه بام طراحی شود باید لوله‌های خروجی آب را از میانه ساختمان، قسمتی که ستون ها یا داکت های تاسیساتی قرار دارند یا از کمدهای دیواری عبور داد. دراین صورت آب کمترین مسیر را طی می‌کند و به فاضلاب می‌رسد.
درصورتی‌که نمی‌توانید آب‌رو را در میانه طراحی کنید، باید آن را در گوشه‌های بام اجرا کنید. شیب‌بندی بام باید به گونه‌ای باشد که آب به صورت مایل هدایت شود. دقت کنید که طول شیب به سمت آب رو بیش از حد مجاز نشود. بر اساس قوانین آئین‌نامه خروج آب باران به خارج از ساختمان و معابر ممنوع است.
بهترین محل قرارگیری آب‌رو در میان بام و در وسط قطرهای بام است. به این دلیل که درصد شیب مورد نیاز اجرا می‌شود و همچنین بار سقف به صورت یکسان پخش می‌شود. درصورتی‌که اگر آب‌رو در گوشه بام قرار بگیرد، بار سقف یکسان نمی‎ شود.
لازم است بدانید بیشتر اجراهای آب‌رو در میانه دچار مشکل می‌شوند. به دلیل وقتی میخواهند لوله های خروجی آب را اجرا کنند با دیوار یا فضاهای داخلی ساختمان برخورد دارد و این مشکل ساز است.
نحوه اجرای کرم‌بندی سطح بام
شیب بندی بام با توجه به پلان شیب بندی اجرا می‌شود. این شیب‌بندی باید با خطوط مستقیم تقسیم بندی و بر اساس آن کرم بندی شود (با استفاده از نوارهای باریک به ضخامت ۱۰ سانتی‌متر از جنس بتن یا آجر). به این عملیات کرم بندی گفته می‌شود.
پس از عملیات کرم بندی بین کرم‌ها را با بتن یا پوکه‌های معدنی پر می‌کنند و روی آن را بتن می‌ریزند تا سطح صافی به دست بیاید. پس از آن عملیات عایق بندی رطوبتی، اجرا می گردد. می‌توان روی سطح بام را با موزائیک پوشاند یا آن را به روف گاردن تبدیل کرد.

درصد شیب بام
به‌ طوری ‌که مشخص است ارتفاع شیب‌بندی با طول شیب متناسب بوده، یعنی اگر طول شیب تا محل سوراخ ناودان در پشت بام طویل باشد مقدار باری که برای اجرای شیب‌بندی از مبدأ تا سوراخ ناودانی ریخته می‌شود به مراتب بیشتر و مرتفع‌تر از قسمت‌های شیب با طول کمتر خواهد بود.
یعنی ارتفاع شیب به نسبت طویلی و یا کوتاهی طول شیب بستگی کامل دارد.
معمولاً ختم شیب در نقطه سوراخ ناودانی صفر و در شروع با طول درصد که در طول‌های بلند تا ۳ درصد می‌باشد تعیین می‌گردد.
هر چه طول شیب کمتر باشد به همان نسبت درصد آن کم می‌گردد.
مثلاً برای طولهایی تا ۵ متر ۳ درصد
طول بین (۲٫۵ تا ۳) متر ۲ درصد و
طولهایی تا ۲ متر ۱٫۵ درصد درنظر گرفته می‌شود.
چنانچه طول ذکرشده بیشتر از ۵ متر باشد، سوراخ دیگری برای ناودانی پیش‌بینی می‌شود.
چرا که در موقع بارندگی‌های شدید وجود سوراخ ناودانی معدود دارای عدم کشش آب و در نتیجه خساراتی خواهد بود.

تعداد ناودان‌های بام
در بام‌ها شیب کف‌سازی با توجه به تعداد ناودان‌های خروجی آب تعیین می‌گردد.
برای بام‌های مسطح به ازای هر ۷۵ تا ۱۰۰ متر مربع یک عدد ناودان به قطر ۴ اینچ (۱۰ سانتی متر‌) مناسب می‌باشد.
این در حالی است که بازوی کشش ناودان یعنی فاصله افقی ناودان از دیوار جان پناه بام که دورترین فاصله به ناودان است بیشتر از ۷ متر نباشد.
دلیل این محدودیت افزایش بار مرده سقف است.
لذا هرچه فاصله افقی از ناودان بیشتر شود ضخامت شیب بندی نیز در آنجا بیشتر می‌شود. 
محل دقیق ناودان‌ها با توجه به نوع پلان بام و چگونگی جاگذاری لوله‌های آب باران تعیین می‌شود.
لوله‌های آب باران باید در حد امکان مستقیم باشند و آب را در کمترین زمان بدون آسیب‌زدن به نما یا سایر فضاهای داخلی در داخل محوطه‌های ساختمان تخلیه کنند.

مراحل کشیدن پلان شیب بندی بام
-پلان طبقه آخر ساختمان را به‌عنوان منبع اصلی خود قرار دهید. خطوط دیوارهای خارجی را کشیده و داکت ها و نورگیرها را با خط پر بکشید.
-خطوط جان پناه را بصورت پر در اطراف پلان بکشید و برای دوخطه کردن قرنیزهای جان پناه ۵ سانتی متر فاصله بگذارید.
-بام را با توجه به قسمت های آب رو تقسیم بندی کنید.
-آب روها را با دایره ۱۰ سانتی متری مشخص کنید و خطوط شیب را با خط نازک به سمت آب روها ترسیم کنید.
-روی خطوطی که به آب رو کشیده شده درصد شیب بام را بنویسید.
-کدهای ارتفاعی و گوشه بام را روی پلان بنویسید.
-سپس درصد شیب هر کدام از کرم ها را محاسبه کنید.



نکات قوانین پلان‌ شیب‌بندی
نکته اول:
دوستان برای ترسیم پلان شیب‌بندی شما باید از مقیاس ترسیم پلان‌های طبقات استفاده بکنید.
یعنی اگر شما آمدین پلان طبقات را با مقیاس 1 صدم ترسیم کردید پلان شیب‌بندی شما باید همین مقیاس را داشته باشد.
نکته دوم:
مهم‌ترین اصل در پلان شیب‌بندی نمایش محل آبروها و شیب سطح پشت بام هست.
در اصل هدف از ترسیم پلان شیب‌بندی این است که این دو موضوع را نشان بدیم.
1. محل آبروها
2. شب سطح بام
نکته سوم:
حالا در رابطه با قوانین این موضوع به شما بگویم که میزان شیب بام به هیچ عنوان نباید از 2 درصد کمتر باشد.
ما شنیدیم که خیلی از مهندسین در چنین مواردی گفتن شیب را 2 یا 3 درصد می‌گیرند.
یعنی به اعضای هر 1 متر فاصله از آبروها دور شدید باید 2 سانت به آن ارتفاع بدهید.
یعنی شیب به سمت آبروها برود و شیب بام هم به هیچ عنوان نباید از 2 درصد کمتر شود.
نکته چهارم:
تعداد آبروهای پشت بام به هیچ عنوان نباید از 2 عدد کمتر باشد.
نکته پنجم:
به ازای هر 100 متر مربع و نهایتأ 7 متر طول شما باید یک آبرو در نظر بگیرید.
این مواردی که خدمت شما گفته شده مواردی مهمی است که باید در ترسیمات پلان شیب‌بندی لحاظ کنید.
به عنوان نکته آخر این را از بنده داشته باشید که کدهای ارتفاعی را حتما باید در پلان شیب‌بندی نمایش بدهید.

مقالات دیگر

_______________________________________________________