چگونه پروپوزال معماری بنویسیم؟

اگر شما هم دانشجوی مقطع ارشد رشته معماری هستید، حتماً نوشتن پروپوزال به بزرگترین دغدغه شما تبدیل شده است. شاید بتوان گفت رشته معماری از جذاب‌ترین رشته‌های دانشگاهی است. مخصوصاً در چند سال اخیر این رشته طرفداران زیادی پیدا کرده است.
پس از اخذ واحد پایان نامه باید ابتدا پروپوزال تهیه و برای گروه آموزشی ارسال شود. در مرحله آخر پس از تایید پروپوزال نوشتن پایان نامه شروع می‌شود. رشته معماری از آن دسته رشته‌هایی است که خود به تنهایی پیچیدگی‌های زیادی دارد. به همین دلیل نوشتن پروپوزال آن هم در رشته معماری زیاد ساده نیست. اگر شما هم دانشجوی مقطع کارشناسی ارشد رشته معماری هستید، در ادامه همراه من باشید تا با همه چیز درباره نوشتن پروپوزال برای رشته معماری در مقطع ارشد آشنا شوید.

اهمیت انتخاب موضوع
شاید تنوع موضوعات معماری و مباحث مختلف آن انتخاب موضوع پژوهش را برای شما به یکی از سخت‌ترین مراحل در فرآیند نگارش پروپوزال معماری تبدیل کند، اما اگر در انتخاب موضوع، برخی از فاکتورها را مد نظر قرار دهید، می‌توانید این مرحله را سریع‌تر و راحت‌تر پشت سر بگذارید؛ برای مثال، موضوعی انتخاب کنید که جدید باشد، چراکه اگر موضوع شما تکراری باشد، بی‌درنگ هیات داوران پروپوزال شما را رد خواهند کرد. میزان علاقه‌مندی شما به حوزه مطالعاتی موضوع پژوهش نیز بسیار بااهمیت است، چون اگر به موضوع منتخب‌تان علاقه نداشته باشید، در مواقع برخورد با مشکلات و چالش‌ها خیلی زود خسته و دلزده خواهید شد.
همچنین جامع، مستند، معتبر و دقیق بودن پژوهش شما بسیار مهم است، به همین دلیل باید به طور دقیق و کامل تحقیق کنید که منابع موثق و معتبر درباره موضوع شما به حد کافی در دسترس باشد. بدیهی است که استفاده از منابع معتبر در ارتقای اعتبار و ارزش پژوهش شما موثر است.

اهمیت تعیین عنوان
انتخاب عنوان زیبا و مناسب در جذابیت پروپوزال شما تاثیرگذار است و موجب جلب نظر خوانندگان‌تان خواهد شد. بنابراین برای پیدا کردن عنوانی مناسب به قدر لازم وقت بگذارید. همچنین سعی کنید با مطالعه و تحقیق بیشتر و البته به کار بردن خلاقیت و هوشمندی‌تان عنوانی جذاب برای پروپوزال‌تان انتخاب کنید. عنوان پروپوزال شما باید علاوه بر زیبایی، رسا، کامل، دقیق و قابل استناد باشد. عنوانی انتخاب کنید که حوزه پژوهشی یا جامعه تحقیقاتی شما را عیان کند. همچنین با دقت در چینش واژگان و بار معنایی آن‌ها سعی کنید جزئیات بیشتری درباره موضوع پژوهش‌تان در عنوان بگنجانید؛ برای مثال به روش تحقیق‌تان اشاره کنید، یا مواردی از این نوع. از مشورت با استادان و متخصصان در این مورد غفلت نکنید و درباره عنوان مورد نظرتان نظرسنجی کنید و به انتقادها و پیشنهادهای دیگران فکر کنید.

آشنایی با ساختار پروپوزال
نوشتن پروپوزال معماری مانند هر پروپوزال دیگری نیازمند آشنایی با ساختار پروپوزال است. از مهمترین بخش‌های یک پروپوزال می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
    مقدمه
    طرح مسئله
    ابزار و روش‌های گردآوری و تحلیل اطلاعات
    پیشینه تحقیق
    اهداف تحقیق
    پرسش­های تحقیق
    فرضیات تحقیق
    روش تحقیق
    نتیجه­ گیری
    لیست منابع
برای نگارش هرکدام از این بخش‌ها باید اصول و ضوابط خاصی را رعایت کرد.

مراحل نگارش پروپوزال معماری
1. عنوان تحقیق
نخستین گام در انجام تحقیق، تعیین عنوان یا موضوع تحقیق است. هیچ پژوهشگری نمی تواند بدون مشخص شدن عنوان تحقیق، پژوهش را آغاز کند. عنوان به منزله مقصد و طرح نهایی انجام پژوهش است و لذا در تعیین و انتخاب آن توجه به نکات زیر ضروری است:
    بهتر است عنوان تحقیق نه خیلی کوتاه، نه خیلی طولانی، بلکه مختصر، جامع، رسا و غیر سئوالی باشد.
    بهتر است در ابتدای عنوان از واژه هایی چون: بررسی، ارائه الگو، مطالعه، طراحی، تحلیلی بر، تبیین و ….استفاده شود.
    بهتر است در عنوان تحقیق به نوعی متغیر های مستقل و وابسته نشان داده شوند.
    موضوع تحقیق باید نو و جدید باشد.
    عنوان پژوهش باید ارزش تحقیق داشته باشد.
    پژوهشگر باید توان انجام تحقیق را داشته باشد.
    موضوع تحقیق در حوزه کاری و تخصصی پژوهشگر باشد.
    موضوع پژوهش باید به گونه ای باشد که جامعه به انجام تحقیق در مورد آن نیازمند باشد و پژوهش بتواند با نتایج خود مشکلی را از جامعه برطرف کند.
    پژوهشگر به عنوان تحقیق و انجام پژوهش در مورد آن میل و علاقه داشته باشد.
    موضوع تحقیق باید عملی و اجرائی بوده و قابلیت انجام تحقیق را داشته باشد .
    عنوان تحقیق باید به گونه ای باشد که هدف های تحقیق را بیان کند .
    بهتر است در عنوان تحقیق، قلمرو مکانی و محدوده زمانی پژوهش مشخص گردد.
2.  مقدمه و بیان مسأله
در این بخش باید سعی کنیم تا به بررسی چالش ها و علل انتخاب موضوع بپردازیم. همچنین در این بخش نیاز هست تا موضوع را بصورت کامل باز کنیم و به خواننده پروپوزال کاملاً موضوع را بصورت شفاف توضیح دهیم و با ارائه دلایل قانع کننده سعی در توجیه انتخاب موضوع خود نماییم. این بخش از پروپوزال بسیار حائز اهمیت است.
مسئله در واقع سئوالی است که در ذهن پژوهشگر راجع به یک پدیده، مشکل یا معضل مطرح می شود، هدف محقق از طرح این سئوال ریشه یابی، علت یا علل به وجود آورنده آن مشکل و یا راهکارهای رفع آن است.
در بیان مسئله محقق باید نکات زیر را رعایت کند:
    محقق، شواهدی باید نشان دهد که معضلی یا مشکلی در جامعه وجود دارد.
    محقق باید مشکل مطرح شده را بیان کند و ابعاد مختلف آن را به طور مستند نشان دهد.
    محقق باید نشان دهد که قصد او از انجام تحقیق چیست؟ کدام متغیرها را قصد دارد مطالعه کند؟ نحوه ی مطالعه متغیرها ( اثر، رابطه یا …) چگونه است.
    پژوهشگر در پایان بهتر است محدوده زمانی و قلمرو زمانی تحقیق را هم مشخص کند.
بطورکلی مسئله تحقیق باید مشکل را مطرح کند، ابعاد آنرا مستند نشان دهد، انگیزه پژوهشگر را بیان کند ، متغیرها را نشان داده، نحوه بررسی آنها را روشن نموده و محدوده مکانی و زمانی تحقیق را تعیین نماید.
3. ضرورت و اهمیت انجام تحقیق
در این بخش سعی می کنیم تا ضرورت انتخاب موضوع را تشریح نماییم. اینکه چرا انتخاب موضوع در زمان کنونی اهمیت دارد؟ باید سعی کنیم به این سوال پاسخ دهیم. چه نیازهایی سبب شد یا چه چیزی را در جامعه یا افراد دیدیم که ما را به انتخاب این موضوع سوق دهد؟ برای پاسخ به این سوالات نیاز هست تا جواب آن ها را در بخش ضرورت انجام تحقیق بدهیم. در این مورد پژوهشگر باید مشخص کند که موضوع تحقیق چه اهمیتی دارد و ضرورت انجام این پژوهش چیست و نتایج آن در چه زمینه­ ای از اهمیت بیشتری برخوردار است.
    اهمیت این تحقیق در ارتباط با نظریه های موجود چیست؟
    نتایج این تحقیق در غنا بخشیدن به ادبیات موضوع چه نقشی دارد؟
    نقش نتایج تحقیق در ارائه مدل، الگو، نظریه جدید یا توسعه و بسط نظریه های قبلی چگونه است
    اهمیت نتایج تحقیق برای مدیران و برنامه ریزان چیست؟
    نتایج مثبت این تحقیق در ابعاد آموزشی و پژوهشی چه اثری دارد؟
    نتایج مثبت این تحقیق در ابعاد پژوهشی چگونه است؟
4. سوابق و پیشینه تحقیق
در این بخش نیز به بررسی پیشینه پژوهش هایی که مرتبط با موضوع ما هستند پرداخته شده است. اگر پیشینه ای براساس موضوعی که انتخاب کردیم نتوانستیم پیدا کنیم باید حدالامکان موضوعات مشابه با موضوع خودمان را جستجو نماییم. برای تکمیل این بخش نیاز هست تا جدولی ترسیم نماییم و در آن سوابق پژوهش را براساس سال انتشار دسته بندی نماییم. لازم است در داخل جدول عناوینی همچون نام و نام خانوادگی نویسنده، موضوع پژوهش، سال انتشار، هدف از پژوهش، نوع روش تحقیق و ارائه نتایج بصورت خلاصه بیان شود.
برای اینکه پژوهشگر تحقیقات خود را در راستای پژوهش های هم خانواده قرار دهد و آن را با دستاوردهای تحقیقات دیگران هماهنگ کند، نیاز دارد با مراجعه به اسناد و مدارک پیرامون موضوع و مسئله ای که برای تحقیق انتخاب کرده، آگاهی خود را گسترش دهد.
هدف از گنجاندن بخش پیشینه تحقیق و ادبیات موضوع، توجه به نکات زیر است:
    برقراری ارتباطی منطقی میان اطلاعات پژوهش های قبلی با مسئله تحقیق
    آشنایی با چارچوب نظری یا تجربی مسئله تحقیق
    آشنایی با روش های تحقیق مورد استفاده در پژوهش های گذشته
    پیشگیری از دوباره کاری
    استفاده از تجربیات مفید محققان قبلی
    آگاهی از نقاط ضعف پژوهش های پیشین
جهت دسترسی به اهداف بالا و تدوین مطالب پیشینه، رعایت نکات زیر ضروری است:
    منابع اطلاعاتی مرتبط با موضوع انتخاب گردد
    نتایج تحقیقات قبلی مطالعه، نقد و بررسی شود
    ترتیب موارد از کلی به جزئی (عمومی به اختصاصی) تدوین گردد
5. اهداف تحقیق
در این بخش نیز نیاز هست تا هدف از پژوهش به صورت کاملا واضح توضیح داده شود. اهداف تحقیق به اهداف کلان و اهداف خرد تقسیم می‌شود. برای این منظور لازم است تا اهداف کلان و خورد به صورت دقیق نوشته شود.
اهداف تحقیق می تواند به دو صورت کلی و ویژه مطرح شوند:
    الف) هدف کلی
هدف کلی مستقیماً ازموضوع تحقیق مشتق می شود.
    ب) اهداف ویژه
این هدف ها از مسئله پژوهش و از اهداف کلی مشتق می شوند و در واقع زیر مجموعه هدف یا اهداف کلی پژوهش هستند. این اهداف تصریح می کنند که در این تحقیق چه چیزی انجام می شود و چه چیزی انجام نمی شود.
6. سؤالات تحقیق
سوالات نیز در راستای اهداف پرسده میشود. در واقع سوال را از هدف میپرسیم با استفاده ار کلماتی نظیر چگونه و چطور، با چه اصولی، با چه ابعادی و… در صورتی که تحقیق با توجه به پیشینه پژوهش نتواند جهت خاصی را برای یافته های خود پیش بینی نماید و رابطه ی بین متغیرها را حدس بزند، می تواند به بیان سئوالات پژوهش بپردازد. در طرح سئوالات تحقیق توجه به نکات زیر ضروری است:
    سئوالات پژوهش مستقیماً از اهداف تحقیق منشأ می گیرند.
    در سوالات تحقیق، یک نوع متغیر مطرح می شود.
    آوردن کلمه آیا در ابتدای سئوالات چندان مطلوب نیست.
    بهتر است تعداد سئوالات محدود، شفاف و بدون ابهام باشد.
7. فرضیه
در بخش فرضیات تحقیق نیز ما بر فرض خودمان به سوالات جواب خواهیم داد و جملات در فرضیات با کلمه “به نظر می رسد” آغاز شود.
    فرضیه، حدس و گمان محقق در مورد علل بوجودآمدن مشکل یا ارائه راه حل های آن است.
    فرضیه، حدس و گمان محقق و در واقع جواب حدسی پژوهشگر در مورد سئوالات تحقیق است.
    فرضیه، حدس و گمان پژوهشگر در مورد وجود تفاوت، احتمال رابطه و یا اثر بین دو یا چند متغیر است.
    فرضیه، حدس و گمانی است که مبتنی بر دانش و تجربه در مورد حل یک مسئله است.
    اغلب فرضیه ها حدسیاتی است که به طور منطقی از نظریه ها بر می آیند.
    فرضیه جمله خبری ساده ای است که در آن دو یا چند متغیر ( مستقل و وابسته)دیده می شود.
توجه: هماهنگی، همسویی و تعادل تعداد فرضیه ها با سئوالات پژوهش بسیار لازم است.
برای مثال، یک فرضیه ساده این است که بگوییم: میزان سواد با تعداد اولاد رابطه دارد یا تعداد خودروها در میزان آلودگی هوا اثر دارد.
توجه: صحت(تایید) یا عدم صحت فرضیه (رد) در محک آزمایش و مطالعه و تحقیق تعیین می شود، لذا پژوهشگر حق ندارد از قبل و بطور جانبدارانه در پی تأیید آن باشد و باید بداند رد یا تأیید فرضیه هیچ گونه اثر منفی برای پژوهش و پژوهشگر ندارد.
8. روش شناسی تحقیق
در این بخش از پروپوزال نیز ما به بررسی روش تحقیق، ابزار گردآوری اطلاعات، نحوه گردآوری اطلاعات و روش تجزیه و تحلیل اطلاعات می پردازیم. برای این امر لازم است تا با روش تحقیق آشنایی داشته باشیم.

نکات مهم در نگارش پروپوزال معماری
همان‌طور که بیان کردیم، پروپوزال‌نویسی اهمیت ویژه‌ای دارد، بر همین اساس لازم است شما تک‌تک قوانین و اصول آن را رعایت کنید. بد نیست در این بخش تعدادی از نکات مهم و کاربردی برای نگارش پروپوزال را مرور کنیم:
    از مشاوره با استاد راهنمای خود در تمام مراحل نوشتن پروپوزال‌تان غفلت نورزید؛ نظر استاد راهنمای‌تان را در اولویت قرار دهید، به همه نکته‌های ریز و درشت، تذکرات مختلف و اشکالاتی که از شما می‌گیرند، دقیق توجه کنید و به توصیه‌هایش به طور کامل عمل کنید.
    استفاده از تجربیات دیگران را دستکم نگیرید؛ مثلا از تجربه‌های دانشجویانی که سال‌های قبل پروپوزالی موفق نوشته‌اند و نمره پایان‌نامه‌شان عالی شده، یا از تجارب استادان خبره و افراد متخصص و مشاوران حرفه‌ای دیگر بهره ببرید.
    موضوعی مناسب و جالب توجه انتخاب کنید و برای این امر وقت کافی اختصاص دهید.
    به انتخاب عنوانی زیبا و جذاب برای اثرتان اهمیت دهید، زیرا اگر بعدا از عنوان‌تان راضی نبودید و پشیمان شدید، نمی‌توانید تغییرش دهید. معمولا تغییر عنوان اثر پس از تایید پروپوزال امکان‌پذیر نیست.
    روال اداری نوشتن پروپوزال و تحویل آن به دانشگاه را پرس‌وجو کنید و شیوه‌نامه این کار را از واحد آموزش دانشکده‌تان بپرسید و دستورالعمل‌های آن را با دقت و کامل اجرا کنید.

فرآیند تحویل پروپوزال معماری
فرآیند تحویل پروپوزال به دانشگاه مراحل خاصی ندارد و اغلب با رعایت روال اداری آن به‌سرعت قابل انجام است. در این مرحله شما باید ابتدا درباره روال اداری پروپوزال‌نویسی و تحویل آن به دانشکده‌تان اطلاعات لازم را کسب کنید. سپس مطابق آن، تمام اصول و قوانینش را رعایت کنید. فراموش نکنید پیش از آن لازم است پروپوزال نهایی خود را به تایید استاد راهنمای‌تان برسانید. سپس بر اساس روال اداری معمول احتمالا باید چند فرم مختلف پر کنید و از استادان‌تان امضا بگیرید. آن‌گاه همه فرم‌های ممهور و امضاشده را همراه با پروپوزال نهایی خود به واحد آموزش دانشکده‌تان تحویل دهید. معمولا چند روز بعد، نتیجه داوری پروپوزال شما اعلام می‌شود و در صورت تایید شدن پروپوزال، شما وارد مراحل اصلی انجام پایان‌نامه یا نگارش رساله خود خواهید شد.

برای مشاوره و انجام پروپوزال معماری خود

*** با ما تماس بگیرید 09122257213 ***

بیشتر بخوانید:

خرید کتاب دست دوم معماری

خدمات گروه معماری هفت:
گروه معماری هفت متشکل از مهندسان معمار خبره در زمینه های زیر در خدمت شما عزیزان است:
طراحی ساختمان مسکونی
طراحی ساختمان اداری
طراحی ویلا
طراحی نما
اصلاح پلان
انجام پایان نامه معماری
انجام پروپوزال معماری
شیت بندی

با ما تماس بگیرید... 09122257213

مقالات دیگر

_______________________________________________________