رایزر چیست؟ انواع رایزر و کاربرد آنها
رایزر چیست؟ انواع رایزر و کاربرد آنها
رایزر چیست؟
همانطور که خواندید؛، رایزر (Riser) به اعضای عمودی ساختمان که از پایین به بالا و در یک راستا اجرا میشود، می‌گویند. رایزر تاسیسات در تمامی ساختمان ها به دو نوع نصب می‌شوند. یک رایزر برای هدایت تاسیسات الکتریکال و یک رایزر به منظور عبور تاسیسات مکانیکال، که این دو رایزر را به طور مجزا نصب می‌شوند چرا که باید موارد ایمنی رعایت شود.
رایزرهای ساختمان می‌تواند به عنوان اتصالات لوله آب، لوله فاضلاب، هواکش، لوله تهویه یا مدار گرمایشی و سرمایشی، مکش عمودی حوضه آبریز فاضلاب، مکش عمودی چاه، لوله های آبیاری کشاورزی، لوله های آبیاری بارانی و لوله کابل های برق مورد استفاده قرار گیرند.
جنس لوله‌های رایزر چیست؟
رایزر تاسیسات معمولاً از جنس گالوانیزه یا آهنی و لوله پلی اتیلن و یا یو پی وی سی ساخته می‌شوند. هر کدام از این نوع رایزرها برای مصارف خاصی کاربرد دارد. مثلا رایزر پلی اتیلن برای انتقال آب، یا مثلا رایزر یو پی وی سی برای لوله های برق ساختمان کاربرد دارد. همچنین بسته به اینکه اتصالات دو طرف رایزر از چه نوعی باشد، رایزر به صورت رزوه‌ای یا فلنچی تولید و انتخاب می‌شوند. به طور مثال رایزرها بر اساس میزان آب مورد نیاز در سطح خاک در قطرهای مختلف از ۵/۱ تا ۴ اینچ انتخاب می‌شوند.
انواع رایزر
رایزر ها بسته به جنس، میزان شیب، اندازه لوله و ... کاربرد زیادی دارد. رایزرها نقش مهم و کلیدی دارند. از آب مصرفی گرفته تا خروچ پساب ساختمانی و حتی سیستم روشنایی، اثر رایزها را می‌توان در تک تک اعضای ساختمان مشاهده کرد. حال باید از رایزرها را در هر صنعت، طبق اصولیو بر طبق نقشه‌های اجرایی استفاده شود. همچنین استفاده از متریال مناسب نیز می‌تواند طول عمر این اعضای عمودی را افزایش دهند.
کاربردهای رایزر
استفاده از رایزر در کشاورزی
استفاده از رایزر در صنایع کشاورزی و آبیاری یکی از مرسوم ترین کاربرد های رایزر است. رایزر ها در این صنعت آب را از لوله اصلی که در عمق حداکثر یک متری قرار دارد به سطح زمین انتقال می دهند و نقش مهمی را در آبیاری به روش بارانی بر عهده دارند.
استفاده از رایزر در لوله کشی آب
لوله اصلی آب ساختمان از کنتور آب دیجیتال که در قسمت پایین قرار می گیرد و به سمت بالا انتقال می یابد، هدایت می شود و این عمل هدایت و انتقال از طریق رایزر صورت می گیرد. در واقع می توان گفت رایزر آب برای توزیع آب در طبقات مختلف ساختمان و مکان های منشعب شده کاربرد دارد.
استفاده از رایزر در لوله کشی فاضلاب
به لوله های اصلی فاضلاب آشپزخانه، حمام و سرویس بهداشتی رایزر گفته می شود که برای هر قسمت به صورت جداگانه رایزری تعبیه می شود. رایزر های فاضلاب باید از جنس پولیکا و پوش فیت باشند تا در برابر مواد اسیدی و شیمیایی مقاومت کنند.
استفاده از رایزر در برق کشی ساختمان
رایزر برق به دو بخش رایزر جریان قوی و رایزر جریان ضعیف تقسیم می شود. رایزر جریان ضعیف به منظور کابل های آیفون، آنتن مرکزی، تلفن، دوربین مدار بسته، اعلام حریق و رایزر جریان قوی به منظور عبور کابل های برق از 220 تا 380 ولت استفاده می شود.
استفاده از رایزر در مدار گرمایشی
رایزر مدار گرمایشی به دو لوله عمودی گفته می شود که یکی از آن ها آب گرم را به رادیاتور و فن کوئل می رساند و دیگری آب سرد را به موتورخانه باز می گرداند.
نحوه تعبیه رایزر
نحوه تعبیه و کاربرد رایزر آب
همانطور که می‌دانید، لوله اصلی آب ساختمان از کنتور آب دیجیتال که پایین است به سمت بالا و در طول کل ساختمان هدایت می‌شوند. این هدایت و انتقال آب از طریق رایزر انجام میشود. درواقع، وظیقه اصلی رایزر تاسیسات، توزیع آب در مکان‌های منشعب شده در طبقات مختلف ساختمان است. نحوه تعبیه لوله ها اصلی و رایزر ها به این شکل است که لوله اصلی ساختمان اغلب در میانه دیواره‌های داخلی و به دور از لوله فاضلاب و رایز برق نصب میشود.
در سطح بالایی رایزرها، شیرهای قطع و وصل تعبیه می‌شوند که میزان تأمین آب مصرفی را تعیین می‌کنند. قطر رایزر آب بزرگتر از قطر لوله‌های فرعی است که باید برحسب محاسبات بر روی نقشه تأسیسات قید شود. همچنین جنس رایزر آب نیز شامل گالوانیزه یا آهنی و لوله پلی اتیلن و یا یو پی وی سی (UPVC) است.
نحوه تعبیه و کاربرد رایزر فاضلاب
رایزر فاضلاب نیز به نوبه خودش یکی از مهم ترین بخش های تاسیسات ساختمان را بر عهده دارد. رایزر فاضلاب، به لوله‌های اصلی فاضلاب آشپزخانه، حمام و سرویس بهداشتی نیز گفته میشود. حال برای هر یک از این قسمت های ساختمان، یک رایز فاضلاب تعبیه میشود. نحوه تعبیه آن ها به این شکل است که این رایزر فاضلاب ها، در طول ساختمان یعنی از بالا به پایین کشیده میشود و انشعاب‌های مختلف در طبقات ساختمان، در انتها به چاه اصلی که در خارج از ساختمان قرار دارد، هدایت میشود.
در این میان به این نکته توجه کنید که قطر لوله اصلی فاضلاب هر چه به پایین کشیده میشود باید بزرگتر باشد تا بتواند پساب طبقات را جمع کرده به چاه منتقل کند. در مورد جنس رایزر فاضلاب نیز باید بگوییم که رایزرها باید در برابر مواد اسیدی و شیمیایی، مقاومت بالایی داشته باشد و دچار خودرگی نشود. از این رو، استفاده از لوله‌های پولیکا و پوش‌فیت توصیه میشود.
نحوه تعبیه و کارکرد رایزر تاسیسات برقی
یکی دیگر مهم ترین کاربرد های رایزر، استفاده در تاسیسات برقی است. به طور کلی رایزر تأسیسات الکتریکی به دو بخش اعم از رایزر جریان قوی و جریان ضعیف تقسیم میشود. از رایزر جریان قوی برای عبور کابل‌های برق از ۲۲۰ تا ۳۸۰ ولت استفاده میشود و از رایزر جریان ضعیف جهت عبور کابل‌های آیفون، آنتن مرکزی، تلفن، دوربین مداربسته، اعلام حریق به کار گرفته میشود. هر دوی این رایزرها باید حداقل در فاصله ۳۰ سانتی‌متری یکدیگر قرار گیرند. همچنین کابل‌ها باید با پوشش محافظتی در داخل داکت پلاستیکی قرار گرفته و در محل خود سفت شوند.
نحوه تعبیه و کارکرد رایزر مدار گرمایشی
همانطور که می‌دانید؛ آب گرم شده در داخل موتورخانه باید توسط لوله بالا رونده ای (رایزر عمودی) به داخل لوله های آب ساختمان ( رایزر آب) هدایت شود تا بتواند وسایل گرمایشی مانند رادیاتور و فن کوئل را تغذیه کند. حال برای اینکه حلقه گردش آب گرم و سرد کامل شود؛ باید از یک طرف یک رایزر آب برای برگشت آب چرخیده شده در مدار حرارتی باید قرار داشته باشد تا آب سرد شده را دوباره از بالا به پایین به داخل موتورخانه برساند. به این دو لوله عمودی که آب گرم را به وسایل حرارتی از قبیل رادیاتور و فن کوئل رسانده و از طرفی آب سرد را به موتورخانه بر می‌گرداند، رایزر مدار گرمایشی می‌گویند.
خرید کتابهای دست دوم مهندسی عمران
خدمات گروه معماری هفت:
گروه معماری هفت متشکل از مهندسان معمار خبره در زمینه های زیر در خدمت شما عزیزان است:
طراحی ساختمان مسکونی
طراحی ساختمان اداری
طراحی ویلا
طراحی نما
اصلاح پلان
انجام پایان نامه معماری
انجام پروپوزال معماری
شیت بندی
مقالات دیگر
_______________________________________________________
