سقف تیرچه بلوک چیست؟

سقف تیرچه بلوک چیست؟
تیرچه بلوک یا سقف تیرچه و بلوک به سقف هایی گفته می شود که ترکیبی از تیرچه و بلوک سیمانی یا بلوک سفالی است.
تیرچه بلوک یکی از رایج ترین و متداول ترین سقف های موجود در ایران می باشد. سقف تیرچه و بلوک نوعی دال یک طرفه می باشد که از سه عنصر دال، تیرچه و بلوک (یا یونولیت) تشکیل شده است که تیرچه ها و بلوک ها خودشان انواع مختلفی دارند.
در این سیستم از تیرچه ها به عنوان تیر فرعی استفاده می کنند و تنها وظیفه ی بلوک ها (یا یونولیت) پرکنندگی می باشد و نقش سازه ای ندارند.
هیچ کدام از مصالح ساختمانی به غیر از فولاد تحمل نیروی کششی را ندارد و استفاده از بتن یا هر مصالح دیگری، هیچ کمکی به تحمل نیروهای وارد شده نمی کند و فقط بار مرده سقف (دال) را افزایش می دهد که برای جبران آن باید از فولاد بیشتری استفاده کنیم.
از آنجا که در سقف های تیرچه بلوک، بتن ناحیه کشش حذف شده است و در عوض بلوک جایگزین آن شده است، باعث شده که این نوع سقف ها از لحاظ اقتصادی بسیار مقرون به صرفه باشد و هر روز مشتریان بیشتری پیدا کند.
سقف تیرچه بلوک به تعدادی تیر T شکل گفته می‌شود که کنار هم قرار دارند و اجزای تشکیل دهنده آن ها تیرچه، بلوک و بتن است که در بالای سقف قرار می‌گیرند.

اجزای اصلی سقف تیرچه بلوک
اجزای سقف تیرچه و بلوک عبارتند از:
 اول، تیرچه.
 دوم، بلوک.
 سوم، آرماتورهای افت وحرارت ( حرارت و جمع شدگی ) وآرماتور منفی.
 چهارم، کلاف میانی.
 پنجم، بتن پوششی ( درجا).
در ادامه هر یک از این اجزا را به طور کامل توضیح خواهیم داد.
تیرچه
سقف تیرچه بلوک همانطور که از نامش پیداست با استفاده از تیرچه به‌عنوان قالب‌های فرعی و بلوک اجرا و پیاده‌سازی می‌شود. تیرچه‌های مورد استفاده در این نوع سقف ساختمانی یا به صورت تیرچه‌های بتنی هستند و یا به‌صورت تیرچه‌های فولادی می‌باشند. در ادامه با هر یک از این انواع تیرچه‌ها بیشتر آشنا خواهیم شد.
تیرچه بتنی
درواقع تیرچه بتنی، یک سازه پیش‌ساخته است که ترکیبی از بتن و میلگرد می‌باشد. به‌گونه‌ای که بلوک‌ها بین تیرچه‌ها به عنوان قالب قرار می‌گیرند و سپس با استفاده از بتن پوششی که همان لحظه به صورت درجا ریخته می‌شود یک مقطع T شکل تشکیل می‌دهند.
تیرچه فولادی
تیرچه فولادی که نام دیگر آن تیرچه خرپای فولادی است به طور کلی شامل دو نوع: با قالب ماندگار و بدون قالب ماندگار می‌باشد. تیرچه فولادی از اجزای متعددی شامل: آرماتورهای کششی، آرماتورهای عرضی، آرماتورهای بالایی، بتن پاشنه تیرچه، آرماتورهای تقویتی و آرماتورهای کمکی اتصال تشکیل می‌شود.
بلوک
به قطعه‌ای که بین دو تیرچه قرار می‌گیرد، بلوک گفته می‌شود البته باید اشاره کنیم که ابعاد بلوک باتوجه به فاصله‌ای که بین دو تیرچه وجود دارد تغییر می‌کند.
آرماتورهای افت و حرارت
به آرماتورهایی که در دو جهت عمود بر یکدیگر در قسمت بالایی بتن سقف بر روی یکدیگر قرار می‌گیرند تا تنش‌های ناشی از جمع‌شدگی ساختمان و همچنین تغییر حرارت را جذی کنند، آرماتورهای افت و حرارت گفته می‌شود.
آرماتور منفی
به آرماتورهایی که قبل از عملیات بتن‌ریزی در هر یک از تیرچه‌ها و محل‌های بتن‌ریزی قرار داده می‌شوند آرماتورهای منفی گفته می‌شود.
آرماتور برشی
درصورتی که از میلگرد تیرچه عرضی به مقدار لازم در تکیه‌گاه استفاده نشده باشد از آرماتوری در تکیه‌گاه استفاده می‌شود که به آن آرماتور برشی گفته می‌شود.
کلاف میانی
یکی از راهکارهایی که از آن برای افزایش مقاومت ساختمان در برابر زلزله استفاده می‌کنند این است که وزن ساختمان را به طور یکسان در تمامی بخش‌های آن تقسیم کنند. یکی از مهم‌ترین اجزای سقف تیرچه بلوک که برای تقسیم وزن سقف در کل بخش‌های ساختمان مورد استفاده قرار می‌گیرد، کلاف میانی است. درواقع کلاف میانی با هدف تقویت دیافراگم ساختمان به صورت عمودی بر روی تیرچه‌ها قرار می‌گیرد و موجب توزیع بار یکنواخت بر روی تمامی بخش‌های ساختمان می‌شود.
بتن پوششی
درواقع یکی از انواع بتن، یتن پوششی است که در مقالات قبلی به طور کامل به آن اشاره کردیم، این نوع بتن قسمتی از تیر مرکب می‌باشد که پس از اینکه تیرچه‌ها و همچنین بلوک‌ها جاگذاری می‌شوند اجرا می‌گردد.


‌کاربرد سقف تیرچه بلوک در انواع ساختمان‌ها
استفاده از سقف تیرچه بلوک در ساختمان اسکلت فلزی
در این نوع ساختمان‌ها بهتر است از تیرهایی به شکل لانه زنبور استفاده شود چون بتن از منافذ تیرهای لانه زنبوری شکل می‌گذرد و به همدیگر متصل می‌شوند و همچنین آرماتورهای منفی و حرارتی را به صورت مستقیم و بدون اینکه انحنا یا خمیدگی بوجود بیاید از این منافذ عبور داد. در این کار برای جایگاه تیرچه‌ها، مقداری از آهن‌های تیرچه را برهنه می‌کنند و روی بال تیرآهن قرار می‌دهند. برای عملکرد صحیح سقف تیرچه بلوک در ساختمان اسکلت فلزی، میلگردهای کششی در زیر تیرچه را به پل‌های فلزی جوش می‌دهند و اگر بخواهند از بلوک‌های پلی استایرن استفاده کنند؛ نوع نسوز یا کندسوز آن را به‌کار می‌برند. هنگام بتن‌ریزی به ضخامت بتن توجه می‌کنند که ضخامت آن کمتر از 5 سانتی‌متر بر روی بلوک نباشد. در دو طرف تیرچه‌ها از میلگردهای اتصال و ممان منفی استفاده می‌شود. کمترین مقدار عرض کلاف‌های عرضی و کف بتنی تیرچه‌ها 10 سانتی‌متر می‌باشد و برای جلوگیری از بالارفتن وزن سقف که با قرار گرفتن بتن به داخل سقف این اتفاق می‌افتد، از بلوک‌هایی که ته آنها بسته هست؛ استفاده می‌شود.
استفاده از سقف تیرچه بلوک درجا در ساختمان آجری
در این ساختمان‌ها برای اینکه بتوانند تیرچه بلوک قرار دهند ابتدا شناژی بر روی دیوار ایجاد می‌کنند که طول آن 35 تا 40 سانتی‌متر است و از تعدادی میلگرد یا آرماتور استفاده می‌کنند.
استفاده از سقف تیرچه بلوک درجا در ساختمان بتنی
در این نمونه ساختمان ممکن است ارتفاع سقف از ارتفاع پلی که به آن وصل می‌شود کمتر باشد.
بنابراین، این اختلاف ارتفاع را با پرکردن بتن با زاویه 45 درجه از بین می‌برند و بعد از بتن سبک استفاده می‌کنند.

نحوه ساخت سقف تیرچه بلوک
در ساخت سقف‌ تیرچه بلوک درجا به‌طور همزمان از دو شیوه کاربرد مصالح پیش ساخته و بتن‌ریزی استفاده می‌شود. در این روش قالب تحتانی به‌صورت کامل حذف می‌گردد. مصالح مورد استفاده که شامل تیرچه‌های فولادی، تیرچه‌های بتنی، آرماتورهای کششی و برشی و پوشش بتن آرماتورهای اصلی هستند در کارخانه تولید می‌شوند. در کارگاه‌های ساختمانی، ابتدا تیرچه‌ها را در فاصله‌های مشخص شده قرار می‌دهند سپس زیر تیرچه ها را شمع‌بندی کرده و پس از آن بلوک‌ها را بین دو تیرچه مجاور قرار می‌دهند و در نهایت پس از جای گذاری آرماتورهای حرارتی بتن‌ریزی را انجام می‌دهند.

مزایای به کارگیری سقف تیرچه و بلوک
به کارگیری سقف های تیرچه و بلوک در ساختمان ها، بسیار مرسوم است. از مهمترین مزایای سقف های تیرچه و بلوک در مقایسه با سقف های دیگر مانند سقف طاق ضربی و دال بتنی مسلح یکپارچه، می توان به موارد زیر اشاره کرد:
اول، به دلیل استفاده از بلوک های تو خالی و حذف بتن منطقه کششی در مصرف بتن صرفه جویی قابل توجهی می گردد.
دوم، به علت کاهش فضای بتنی به کمک بلوک ها در منطقه ی کششی از مصرف آرماتور های فولادی کم می شود که این امر از نظر اقتصادی بسیار مناسب می باشد.
سوم، به دلیل تولید صنعتی تیرچه و بلوک در کارخانه کیفیت مناسب تری حاصل شده و نیروی انسانی کمتری مورد نیاز خواهد بود.
چهارم، با توجه به وزن کم تیرچه ها، حمل و نصب آنها امکان پذیر است و در ساختمان هایی با طبقات کم، نیاز به استفاده از جرثقیل را منتفی خواهد کرد.
پنجم، به دلیل پیش ساخته بودن تیرچه وبلوک، نصب سقف بسیار سریع و آسان می باشد و به کارگران متخصص که برای قالب بندی و آرماتوربندی سقف های بتن آرمه استخدام می گردند، نیازی نیست.
ششم، قالب بندی زیر سقف، تنها به شمع بندی و نصب چهارتراش در فواصل مشخص، به منظور تامین تکیه گاه های موقت تیرچه ها محدود می شود.
هفتم، از نقطه نظر اجرایی، استفاده از سقف های تیرچه و بلوک سرعت عمل بیشتری را سبب می شود و به کارهای پرهزینه و وقت گیر کارگاهی نیازی نمی باشد.
هشتم، در سقف های تیرچه و بلوک، بتن ریزی به صورت یکپارچه صورت می گیرد و بتن کمتری نسبت به سقف های بتن آرمه متداول مورد نیاز  برای مثال برای سقف بتنی متداول با ضخامت ۱۴ سانتیمتر، ۱۴/۰ متر مکعب بتن در هر متر مربع مورد نیاز می باشد که در سقف تیرچه و بلوک، این مقدار به حدود متوسط ۰۶/۰ متر مکعب کم می شود.
نهم، با توجه به امکان ایجاد یک دیافراگم صلب یا نیمه صلب در سقف های تیرچه و بلوک، با اعمال تمهیدات لازم، این نوع سقف ها نسبت به سقف های دیگر از عملکرد لرزه ای بهتری نسبت به سقف های دیگر برخوردار می باشند.
دهم، بلوک های مجوف در سقف های تیرچه و بلوک به عنوان عایق حرارتی عمل خواهند کرد.
یازدهم، به علت تولید تیرچه ها در کارخانه و پیش ساخته بودن آن ها، کنترل دقیق بر مقدار بتن پوششی روی آرماتورهای کششی انجام می گیرد.
دوازدهم، به دلیل مسطح بودن زیر سقف ( در مقایسه با سقف های دیگر مانند طاق ضربی )، ضخامت نازک کاری به حداقل می رسد و در نهایت بار مرده سقف کم می شود.
سیزدهم، به علت یکنواختی سطح بالای سقف، برای کف سازی به ملات کمتری نیاز می باشد.

معایب سقف تیرچه بلوک
    طولانی بودن زمان اجرا نسبت به سقف‌های کامپوزیت و کرومیت
    احتیاج به نیروی متخصص دارد
    عدم کاربری در دهانه‌های بزرگ

حداکثر دهانه در سقف تیرچه بلوک
حداکثر دهانه سقف تیرچه بلوک یا تیرچه یونولیت (در جهت طول تیرچه ها) ۸ متر می باشد که برای دهانه هایی بین ۷ تا ۸ متر باید از تیرچه دوبل (مضاعف) استفاده کنیم.

مقطع سقف تیرچه بلوک

خرید کتابهای دست دوم مهندسی عمران

خرید کتاب دست دوم معماری

خدمات گروه معماری هفت:
گروه معماری هفت متشکل از مهندسان معمار خبره در زمینه های زیر در خدمت شما عزیزان است:
طراحی ساختمان مسکونی
طراحی ساختمان اداری
طراحی ویلا
طراحی نما
اصلاح پلان
انجام پایان نامه معماری
انجام پروپوزال معماری
شیت بندی

مقالات دیگر

_______________________________________________________