سقف دال بتنی چیست؟

دال بتنی چیست؟
دال‌ بتنی به اعضای صفحه ای در بتن‌آرمه اطلاق می‌شود. اعضای صفحه بنا به تعریف اعضایی هستند که یک بعد آنها به طور قابل ملاحظه ای از دو بعد دیگر کوچکتر است مثلاً ابعاد صفحه ۲/۰×۶×۵ متر می‌باشد. چنانچه عضو صفحه‌ای در جهت عمود بر میان صفحه زیر اثربار قرار گیرد اصطلاحاً دال نامیده می‌شود. ولی اگر در صفحه میان صفحه زیر اثر بار قرار گیرد دیوار نامیده می‌شود.
دال‌های یک‌طرفه به دال‌هایی گفته می‌شود که بار را در یک جهت منتقل می‌کنند. این دال‌ها یا در دو سمت مقابل روی تیرها تکیه دارند و یا آنکه در چهار سمت روی تکیه‌گاه ها (تیرها) تکیه دارند ولی طول دال نسبت به عرض دال به حدی بزرگ است که عملاً قسمت عمده بار در یک جهت منتقل می‌شود.

کاربرد دال بتنی
همانطور که اشاره کردیم کاربرد دال‌های بتنی در ساخت و سازهای کنونی بسیار است. از جمله این کاربری‌‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
    در کف سازی و سقف‌سازی ساختمان
    ساخت فونداسیون
    ساخت بالکن و تراس
    ساخت بالکن و تراس
    ساخت تونل
    ساختن عرشه پل
    روسازی جاده
    ساخت سنگ فرش پیاده رو

سقف دال بتنی چیست؟
بر اساس بند 9-18-2-1، مبحث نهم مقررات ملی ساختمان ویرایش 1399، سیستم دال به مجموعه ای از قطعات صفحه ­ای با تیر و یا بدون تیر گفته می­شود، که تحت اثر بارهای عمود بر صفحه ­ی خود قرار می­گیرند.
به طور کلی دال های بتن آرمه بر اساس عملکرد خود به دو گروه دال­ های یک­طرفه و دال ­های دوطرفه تقسیم­ بندی می­شوند.
چنانچه نسبت بعد بزرگ چشمه به بعد کوچک آن بزرگتر از 2 باشد، رفتار دال یک طرفه و چنانچه کوچکتر و یا مساوی 2 باشد رفتار دال دو طرفه است.

انواع دال بتنی کدام است؟
دال بتن از اعضایی است که در ساخت و ساز استفاده‌های زیادی دارد. از این جهت تقسیم بندی‌های مختلفی را شامل می‌شود. این تقسیم بندی بر اساس شکل، نسبت طول به عرض، مقطع، روش اجرا و نوع کاربری صورت می‌گیرد. علاوه بر قالب ساختاری، دال‌های بتنی در انواع و اشکال مختلفی تولید می‌شوند


ساخت سقف دال بتنی به چه صورت است؟
دال‌های بتنی به دو روش پیش ساخته یا ساخت در محل پروژه مورد استفاده قرار می‌گیرند. در مورد تولید در محل ساخت دال بتنی می‌توان گفت که توسط قالب‌هایی که داخل آن خمیر بتن ریخته می‌شود، شکل می‌گیرند. داخل این قالب قبل از بتن‌ریزی چند میلگرد تقویتی کار گذاشته می‌شود. این میلگردها توسط چند وسیله پلاستیکی مخصوص نیز مهار می‌شوند.
قالب‌هایی که در ساخت دال‌های بتنی مورد استفاده قرار می‌گیرند از جنس صفحات پلاستیکی، فولادی و چوبی هستند. در اینباره باید گفت که بیشتر متخصصین برای بالا بردن کیفیت کار بیشتر از قالب‌های فولادی و پلاستیکی استفاده می‌کنند. البته این قالب‌ها در همه جا کاربردی نیستند. برای مثال در کف سازی ساختمان که دال‌ها با دیوارهای پی و آجر محصور شده‌اند نیازی به قالب نیست و دیوارهای کناره سینی به عنوان قالب عمل می‌کنند.
در انتهای این قسمت باید ذکر کنیم که دال‌های بتنی پیش ساخته هیچ‌کدام از این موارد را لازم ندارند؛ چرا که در کارخانه تولید می‌شوند. برای استفاده از این نوع دال کافی است که از فروشنده دال بتنی آن را تهیه و در محل اجرای پروژه تحویل بگیرید. در استفاده از دال‌های بتنی پیش ساخته باید دقت داشت که تکیه گاه و محل قرارگیری دال در سازه ابعاد استاندارد و دقیقی داشته باشد. در این صورت دال‌های پیش ساخته به شکل درست سر جای خود خواهند نشست.

طراحی سقف دال بتنی
نحوۀ طراحی دال بتنی وابسته به چگونگی انتقال بار است. از این جهت می توان طراحی را به دو نوع زیر تقسیم کرد :
دال یک طرفه
دال یک طرفه فقط بار را از یک جهت (طول یا عرض) به تیرهای پیرامون خود انتقال می دهد. اسلب های عرشه فولادی و تیرچه دار، از نوع دال یک طرفه هستند. دال یک طرفه مسلح ممکن است از نظر طراحی بهتر از یک دال دو طرفه غیر مسلح باشد. نسبت طول به عرض دهانه دال یک طرفه از عدد دو بیشتر است.
محاسبه نیازهای آرماتور برای یک دال یک طرفه می تواند بسیار طاقت فرسا و وقت گیر باشد و هرگز نمی توان از بهترین طراحی اطمینان کامل داشت. حتی تغییرات جزئی در پروژه نیازمند محاسبه مجدد آرماتورهای دال است.


فاکتورهای زیادی وجود دارند که باید در هنگام طراحی ساختار دال یک طرفه در نظر گرفته شوند. این عوامل عبارتند از :
    محاسبات بار (بار مرده و بار زنده)
    محاسبه لنگر خمشی
    عمق قابل قبول انعطاف پذیری و انحراف
    نوع و توزیع فولاد تقویت کننده در قسمت کششی
دال دو طرفه
دال دو طرفه در هر دو جهت بار را به تیرهای پیرامونی منتقل می کند. نسبت طول دهانه به عرض دهانه دال دو طرفه کمتر از عدد دو است. استفاده از این دال ممکن است به دلیل بارهای سنگین، مقاومت در برابر لرزش (زلزله) یا سایر عوامل اجرایی باشد. در طراحی این دال هر دو جهت در محاسبات در نظر گرفته شود.


از این دال می توان در دهانه های بزرگ تر نیز استفاده کرد. تئوری طراحی این دال بر این مبنا است که بارها تنبل هستند، آنها در کوتاهترین مسیر ممکن بار را منتقل می کنند و دوست دارند کمترین تلاش را انجام دهند. هر چهار تیر پیرامونی بار هر جهت را دریافت می کند و آن را به ستون ها منتقل می کند.

انواع سقف دال بتنی
انواع متداول دال­ های بتن آرمه که امروزه به طور گسترده مورد استفاده قرار می­گیرد عبارت­اند از:
    دال بتنی متکی بر تیر
    دال تخت
    دال تخت با سرستون
    دال مشبک (دال با تیرچه دو طرفه)
    دال مجوف بتن مسلح با بلوک ­های سبک ماندگار
دال بتنی متکی بر تیر
سیستم تیر- دال، یا همان دال بتنی بر تیر یکی از متدوال ترین انواع دال های بتن آرمه می باشند. در این سیستم علاوه بر وجود دال بتنی در بین ستون ها از تیر جهت بالا رفتن سختی خمشی و برشی استفاده می گردد. در این سیستم بارهای وارد بر دال بسته به ابعاد چشمه ها به صورت یک طرفه یا دو طرفه به تیرها منتقل می شود؛ و سپس از طریق تیرها به ستون ها انتقال می یابد.
استفاده از این نوع سیستم در کف ها به دلیل وجود تیرهای بتنی، علاوه بر افزایش سختی خمشی خارج از صفحه، مشکل تغییر شکل در سقف ها را نسبت به سیستم دال تخت رفع می نماید. علاوه بر این با توجه به وجود تیر در بین ستون ها یک سیستم باربر جانبی مناسب در کل سازه ایجاد می گردد، که مشکلات مربوط به تغییر مکان جانبی را نیز برطرف می نماید.
دال تخت
دال تخت بتنی، یکی از انواع دال های بتنی با رفتار یک طرفه می باشد. این نوع سیستم، از دال هایی با ضخامت ثابت به صورتی که مستقیماً بر روی ستون ها قرار می گیرند، تشکیل شده است. این نوع سیستم سازه ای به دلیل عدم حضور قاب خمشی فضایی ملزم به استفاده از دیوار برشی قابل توجه می باشد.
بر اساس بند 3-3-5-5، ویرایش چهارم استاندارد 2800، استفاده از دال تخت یا قارچی و ستون به عنوان سیستم قاب خمشی منحصراً برای ساختمان های تا سه طبقه و یا کوتاه تر از 10 متر، مجاز می باشد. در صورت بیشتر شدن ارتفاع و طبقات از مقادیر ذکر شده، تنها در صورتی استفاده از این سیستم ها مجاز است که مقابله با نیروی جانبی زلزله توسط دیوارهای برشی و یا مهاربند فولادی تأمین گردد. همچنین شایان ذکر است که آیین نامه ی ASCE7 استفاده از این نوع سیستم را برای مناطق با لرزه خیزی بالا مجاز نمی داند.
دال تخت با سرستون
یکی از مشکلات اساسی در سازه های دارای دال تخت (مخصوصاً برای کف های با بار سنگین، نظیر ساختمان های صنعتی، انبارها و پارکینگ ها)، برش منگنه ای یا همان برش پانچ می باشد. در این حالت جهت حل این مشکل و افزایش ظرفیت برشی در اطراف ستون ها می توان از سرستون استفاده نمود. در این حالت ضخامت دال در ناحیه ای محدود از سقف افزایش داده می شود. جهت تقویت بهتر ظرفیت برشی دال در اطراف ستون می توان از پهنه و سر ستون به صورت همزمان استفاده کرد.
سقف مجوف بتن مسلح با استفاده از بلوک های سبک
با افزایش ابعاد دهانه ها در سازه های مختلف، باید سختی سقف نیز افزایش پیدا کند. این امر با افزایش ضخامت دال بتنی امکان پذیر می باشد. اما باید به این نکته نیز توجه نمود که افزایش ضخامت دال ها از نظر اقتصادی مناسب نمی باشد. جهت حل این مشکل می توان از سقف های مجوف بتنی استفاده نمود.
سقف دال مجوف بتنی، گونه ای از انواع دال بتنی هستند که در کنار افزایش سختی مقطع سقف و افزایش صلبیت دیافراگم، در مقایسه با دال های بتنی مشابه از وزن کمتری برخوردار می باشند. سقف دال مجوف بتن مسلح از دو لایه بتن مسلح تشکیل شده است که در بالا و پایین دال قرار گرفته است؛ و در وسط دال از بلوک های سبک از جنس پلی اتیلن و پلی پروپیلن استفاده شده است.
بلوک های مورد استفاده در این دال ها به طور کلی به دو صورت کروی و مکعبی مورد استفاده قرار می گیرند. در حقیقت استفاده از این دال ها بر این اساس است که، با توجه به اینکه از بتن موجود در ناحیه ی کششی در طراحی صرف نظر می گردد و وجود این بتن از نظر مقاومتی هیچ گونه مزیتی به همراه ندارد و تنها باعث افزایش وزن دال بتنی می شود؛ با قرار دادن بلوک های سبک از حجم بتن ریزی این ناحیه کاسته می شود. در این دال ها معمولاً از بلوک های سبک با نام تجاری U.BOUT و Cobiax استفاده می گردد.
دال بتنی مشبک
در دهانه های بلند جهت انتقال بار و کنترل تغییر شکل ها، معمولاً به دال بتنی با ضخامت زیاد نیاز می باشد.این امر از نظر اقتصادی مناسب خیلی به صرفه و مناسب نیست. جهت حل این مشکل می توان به جای استفاده از پ دال تخت ضخیم در میانه ی دهانه ها، از دال هایی با ضخامت کم و با برآمدگی هایی در دو جهت متعامد (برای دال های دو طرفه) استفاده نمود.
در این نوع دال از قالب های فلزی و یا قالب های فایبر گلاس جهت قالب بندی استفاده می گردد. جهت افزایش ظرفیت برشی در این گونه دال ها باید در محوطه ی اطراف ستون دال به صورت توپر اجرا گردد.

خرید کتابهای دست دوم مهندسی عمران

خرید کتاب دست دوم معماری

خدمات گروه معماری هفت:
گروه معماری هفت متشکل از مهندسان معمار خبره در زمینه های زیر در خدمت شما عزیزان است:
طراحی ساختمان مسکونی
طراحی ساختمان اداری
طراحی ویلا
طراحی نما
اصلاح پلان
انجام پایان نامه معماری
انجام پروپوزال معماری
شیت بندی

با ما تماس بگیرید... 09122257213

مقالات دیگر

_______________________________________________________