انواع دیوار ساختمانی

تعریف دیوار در ساختمان
دیوار عنصر سازه‌ای، عمودی و پیوسته است که منطقه‌ای را محصور و مشخص و فضا را به دو بخش تقسیم می‌کند، ایمنی و سرپناه ایجاد می‌کند و عایق صداست و بعضی از آن‌ها نیز بار ساختمان را حمل می‌کنند.
دیوارها سازه‌ های عمودی هستند که در ساختمان برای جداسازی فضاها، انتقال بار، عایق‌ بندی و… استفاده می‌ شوند. انواع دیوارها را بر اساس موقعیت، عملکرد، نوع مصالح، کاربرد و… طبقه بندی می کنند. هریک از این دیوارها دارای مزایا و معایبی هستند، که بسته به موقعیت و کاربرد باید ساخته شوند.

هدف از ساخت دیوار چیست؟
تعیین مرز و محدوده
تقسیم‌بندی فضا
انتقال بار سقف و ساختمان به پی
ایجاد حریم خصوصی و حفظ ایمنی
عایق صوتی و حرارتی

انواع دیوار در ساختمان
دیوارها سازه های مستحکم، یکپارچه و ایستا هستند که با هدف جداسازی فضاهای داخلی و خارجی، انتقال بار، عایق بندی، حفاظت در برابر عوامل خارجی و زیباسازی ساختمان ایجاد می شوند.
در ادامه انواع دیوار را بر اساس عملکرد، موقعیت و مصالح بررسی می کنیم؛ چرا که این سه پارامتر مهم ترین دسته بندی های این سازه هستند و اهداف متفاوتی دارند.

انواع دیوار بر اساس موقعیت
دیوارها را بر اساس موقعیت آنها در ساختمان، به دو دسته داخلی و خارجی تقسیم می کنند. دیوارهای داخلی در داخل ساختمان قرار دارند و برای جداسازی فضاهای داخلی از یکدیگر استفاده می ‌شوند. این دیوارها معمولاً از مصالح سبک ‌تر مانند آجر، گچ، سیمان، چوب یا شیشه ساخته می ‌شوند.
کاربردهای دیوار داخلی شامل جداسازی اتاق‌ ها از یکدیگر، حفظ حریم خصوصی و تقسیم بندی یک ساختمان بزرگ به فضاهای کوچکتر می شوند.
دیوارهای خارجی در خارج از ساختمان قرار دارند و برای محافظت از ساختمان در برابر عوامل خارجی مانند باد، باران، برف و نور خورشید استفاده می ‌شوند. این دیوارها معمولاً از مصالح سنگین ‌تر مانند آجر، سنگ، بتن، چوب یا فلز ساخته شده اند.
کاربردهای دیوارهای خارجی شامل محافظت از ساختمان در برابر عوامل خارجی، انتقال بارهای وارد شده از سقف و تیرها به فونداسیون و عایق بندی ساختمان در برابر گرما، سرما و صدا می شوند.
دیوار خارجی
دیوار خارجی برای تعیین مرز و محدوده ساخته می‌شود، این مرز و محدوده می‌تواند حد زمین یا حد ساختمان باشد. دیوارهای خارجی ساختمان معمولا باربر هستند و شاکله اصلی سازه را شکل می‌دهند. در نتیجه مصالح آن‌ها باید محکم و مقاوم باشد. دیوارهای خارجی محوطه معمولا کوتاه‌تر و از مصالح سبک‌تر ساخته می‌شوند.
دیوار داخلی
دیوارهای داخلی می‌توانند در هر دو گروه دیوارهای باربر و غیرباربر قرار بگیرند. در یک ساختمان، دیوارهای داخلی باربر معمولا زیر هم قرار می‌گیرند اما دیوارهای غیرباربر که صرفا نقش جداکننده دارند، با چنین محدودیتی روبه‌رو نیستند.

انواع دیوار ساختمانی از نظر عملکرد
در انواع دیوارکشی ساختمان، دیوارها را می‌توان از منظرهای گوناگون بررسی کرد، یکی از آن‌ها از منظر عملکرد و ساخت است که به انواع زیر تقسیم می‌شود:
دیوار باربر
از انواع دیوارهای ساختمانی می‌توان به دیوار باربر اشاره کرد و همان‌طور که از نام آن پیداست، دیوار باربرعلاوه‌بر وزن خود، وزن سقف و طبقات بالای خود را به پی ساختمان منتقل می‌کند. دیوار باربر می‌تواند جزو دیوارهای خارجی یا داخلی قرار گیرد و معمولا بر روی فونداسیون نواری اجرا می‌شود.
به دلیل اهمیت دیوار باربر در حفظ ایمنی ساختمان و سازه، باید آن را از مصالح محکم و بادوام ساخت؛ چوب‌های ضخیم، بتن، آجر یا فولاد.
دیوار غیرباربر
ساختاری که بار سقف بالای سر خود را تحمل نکند، دیوار غیرباربر نامیده می‌شود. معمولا از این نوع دیوار ساختمانی برای تقسیم یک فضا به قسمت‌های کوچک‌تر استفاده می‌شود که گاهی آن را «پنل، پارتیشن یا دیوار پرده‌ای (شیشه‌ای)» می‌نامند.
از آنجاکه دیوار غیرباربر در انواع دیوارکشی ساختمان برای تقسیم‌بندی استفاده می‌شود و متحمل وزن چشم‌گیری نیست، آن را با مصالح سبک‌تری می‌سازند.
اهمیت دیوار غیرباربر در بازسازی است؛ به‌راحتی می‌توان دیوارهای غیرباربر را از فضای داخلی حذف یا برای ایجاد فضاهای جدید آن‌ها را به پلان اضافه کرد.
دیوار برشی
دیوار برشی از دیگر انواع دیوارکشی ساختمان است که در برابر نیروهای جانبی مانند باد و زلزله مقاومت می‌کند. این نوع دیوار ممکن است باربر یا غیرباربر باشد. دیوارهای برشی را می‌توان با مصالح مختلف ساخت، مانند فولادی، بتن مسلح و ترکیبی. جانمایی دیوار برشی به‌دلیل نقش آن در پایداری سازه‌ای اهمیت بسیاری دارد.
نوعی از دیوار برشی به دیوار هسته‌ای یا مرکزی معروف است که در ساختمان‌های بسیار بلند برای حفظ تعادل و مقابله با نیروهای جانبی از پی تا انتهای ساختمان ساخته می‌شود. در واقع این نوع دیوار خود در نقش ستون عمل می‌کند و معمولا در میانه ساختمان ساخته می‌شود.
دیوار حائل
دیوار حائل از انواع دیوارهای ساختمانی است که نقش نگه‌دارنده و تکیه‌گاه را برای پایداری در برابر ریزش خاک یا نیروی آب بر عهده دارد. پس طراحی آن باید کاملا مهندسی‌شده و بر اساس برآورد فشار جانبی انجام شود. دیوار حائل را گاهی در زیر سطح زمین برای جلوگیری از لغزش پس از خاکبرداری و گودبرداری احداث می‌کنند.
دیوار حائل را می‌توان از بتن مسلح، آجر، خاک یا سنگ ساخت.

انواع دیوار ساختمانی از نظر مصالح
با پیشرفت فناوری‌های ساخت و تولید مصالح جدید، انواع دیوارهای ساختمانی تنوع بیشتری پیدا کرده‌اند. در گذشته دیوارها معمولا از خشت، آجر و سنگ ساخته می‌شد اما امروزه دیوارها علاوه‌بر آجر و سنگ از جنس مصالح مختلفی مانند شیشه، چوب، پلی‌وود، بلوک خاکستر، ورق فولادی و … ساخته می‌شوند.
در گذشته بهترین نوع دیوار ساختمان معمولا با اقلیم و مصالح موجود در منطقه ارتباط داشت اما امروزه با توجه به شرایط محیطی، امکان ساخت دیوارهای مختلف ممکن است. حتی دیوارهای پیش‌ساخته‌ای وجود دارند که در کارخانه تولید و به سایت مدنظر منتقل شده و فقط باید در جای مناسب و توسط متخصص نصب شوند. در نتیجه معضل سایت‌هایی که فضای مناسب ساخت‌وساز ندارند نیز به این ترتیب حل می‌شود.
شاخص‌ترین انواع دیوارهای ساختمانی از منظر مصالح را می‌توان به‌صورت زیر دسته‌بندی کرد:
دیوار خشتی
در مناطق جغرافیایی همچون ایران، به دلیل اقلیم و فراوانی نوعی از مصالح، از گذشته دیوارهای خشتی بسیار مرسوم بوده‌اند. تهیه خشت بسیار ساده بوده، سازگاری بسیاری با محیط داشته، به‌راحتی تجدید می‌شده و هزینه کمی را به سازنده تحمیل می‌کرده است.
شاید امروز به دلیل پیشرفت فناوری، کمتر دیوار خشتی ساخته شود، اما شناخت صحیح آن و تسلط به فن ساخت، در اعتلای معماری بومی به‌ویژه در مناطق مرکزی ایران اهمیت بسیاری دارد.
دیوار آجری
شاید آجر از دیرباز پرکاربردترین مصالح برای ساخت انواع دیوارهای ساختمانی بوده است. آجر در کنار ملات به‌عنوان عامل چسباننده در ساخت انواع دیوارها کاربرد دارند؛ دیوار خارجی یا داخلی، دیوار حائل، دیوار تک و منفرد، پارتیشن داخلی، دیوار جان‌پناه (که معمولا برای حفاظ پشت‌بام یا تراس و بالکن استفاده می‌شود) و غیره.
دیوارهای آجری به‌دلیل تنوع انواع آجر و ملات، بازه قیمتی گسترده‌ای دارند. هزینه نگهداری از آن نسبتا کم و عمر آن‌ها نسبتا زیاد است. دیوار آجری معمولا در برابر آتش مقاوم است.
در بازار مصالح می‌توان انواع آجرها را پیدا و با توجه به کارکرد و سلیقه، نمونه‌ای را انتخاب کرد. برخی از آن‌ها عبارتند از:
آجر ماشینی
آجر سفالی
آجر فشاری
آجر نما
آجر نسوز
آجر قزاقی
آجر جوش
آجر لعابی
دیوار سنگی
سنگ به‌عنوان یکی از دردسترس‌ترین مصالح بنایی و ساختمانی، نقش به‌سزایی در ساخت انواع دیوارهای ساختمانی از گذشته تا امروز به عهده داشته است. سنگ را با توجه به نوع آن و کاربرد دیوار می‌توان با ملات یا بدون ملات در ساخت دیوار استفاده کرد. حتی ابعاد و طبیعی یا مصنوعی‌بودن سنگ نیز در نوع دیوار سنگی تاثیرگذار است.
بعضی از دیوارهای سنگی با سنگ‌هایی در شکل‌ها و ابعاد مختلف، بدون ملات و به‌صورت خشکه‌چین ساخته می‌شوند. برخی دیگر با ملات ساخته می‌شوند. امروزه علاوه‌بر انواع طبیعی، سنگ‌ها به‌صورت مصنوعی نیز تهیه می‌شوند.
سنگ‌ آهک، گرانیت، ماسه‌سنگ، سنگ پرتلند از انواع سنگ‌هایی هستند که برای ساخت دیوار سنگی استفاده می‌شوند. سنگ گرانیت و سنگ پرتلند به‌خوبی در برابر عوامل جوی مقاومت می‌کنند، در نتیجه انتخاب خوبی برای دیوارهای خارجی محسوب می‌شوند.
دیوار چوبی
در مناطقی که چوب فراوان باشد، ساخت دیوارهای چوبی بسیار رواج دارد. به‌ویژه برای ساخت دیوارهای غیرباربر مانند پارتیشن‌های داخلی، چوب درخت‌های افرا، بلوط، ماهون، گیلاس، گردو و ساج بیشترین استفاده را دارند.
دیوارهای چوبی به نسبت دیوارهای سنگی یا آجری، قیمت بیشتری دارند اما دوام و طول عمر چوب بسیار زیاد است، همچنین از منظر زیبایی‌شناسی و حس طبیعی‌بودن نیز نسبت به سایر مصالح برتری دارد. البته بهتر است چوب‌های سخت را برای دیوار و اجزای سازه‌ای و چوب‌های نرم را برای مبلمان و بازشوها به کار گیرید.
دیوار شیشه‌ای
امروزه با توجه به تغییر طراحی داخلی فضاهای اداری و با داشتن پلان باز یا فضاهای بهداشتی مانند حمام، یکی از بهترین نوع دیوار ساختمان، دیوار شیشه‌ای است که علی‌رغم شفافیت و دید، عایق صوتی و محصورکننده است. دیوارهای شیشه‌ای که معمولا به‌عنوان جداکننده استفاده می‌شوند، فضای کمتری اشغال کرده و در طول روز، نور طبیعی را به‌راحتی عبور می‌دهند.
در دیوار شیشه‌ای، پنل‌های شیشه‌ای با قاب‌ها، کانال‌ها یا گیره‌های فلزی به یکدیگر متصل شده و دیوار غیرباربر را تشکیل می‌دهند.
دیوار بتنی
از انواع دیوارهای ساختمانی پرکاربرد در صنعت ساخت‌وساز می‌توان به دیوار بتنی اشاره کرد. این دیوارها معمولا به‌صورت باربر و برای انتقال بار سازه به پی و هم‌چنین تقسیم فضا ساخته می‌شوند. مقاومت بتن بالاست و می‌توان آن را به میلگرد مجهز کرد و دیوار بتن مسلح ساخت که علاوه‌بر مقاومت فشاری، مقاومت کشسانی نیز دارد.
بتن از ترکیب سیمان، آب، ماسه و مواد افزودنی ساخته می‌شود اما به‌دلیل تنوع سیمان و نسبت‌های مختلف اختلاط آن‌ها، می‌توان دیوارهای بتنی مختلفی ساخت که با توجه به اقلیم، کاربرد ساختمان و نتایج محاسبات سازه‌ای، نسبت ترکیب آن تعیین می‌شود.
دیوار فولادی
یکی از بهترین و ایده‌‌آل‌ترین مصالح موجود در انواع دیوارکشی ساختمان، فولاد است. دیوارهای فولادی علی‌رغم قیمت زیاد اما از استحکام و انعطاف‌پذیری بسیاری برخوردارند که مزیت مهمی در صنعت ساخت‌وساز محسوب می‌شود.
در گذشته از دیوارهای فولادی بیشتر برای ساختمان‌های صنعتی استفاده می‌شد اما امروزه در خانه‌های مدرن و سایر کاربری‌ها نیز دیوارهای فولادی بسیار رایج شده‌اند. از دیوار فولادی برای دیوار برشی استفاده می‌شود.
دیوار بلوکی
دیوار بلوکی یکی دیگر از انواع دیوارهای ساختمانی است که از مجموع بلوک‌های ساخته‌شده با مصالح متفاوت مانند بلوک سیمانی، سفالی، گچی، هبلکس، سیپورکس و … شکل می‌گیرد. این بلوک‌ها به شکل و در اندازه‌ای واحد ساخته شده و با ملات و چسب مخصوصی در کنار هم قرار می‌گیرند.
برای مثال از بلوک‌های سیمانی در ساخت سوله‌ها و از بلوک‌های سفالی که توخالی نیز هستند در ساخت دیوارهای غیرباربر سبک استفاده می‌شود. دیوار بلوکی هبلکس نیز نوعی دیوار عایق حرارتی و صوتی است که بیشتر به‌عنوان دیوار خارجی و داخلی غیرباربر استفاده می‌شود.

انواع دیوار ساختمانی از نظر ساختار
در دنیای امروز که پایداری در صنعت ساخت‌وساز اهمیت بسیاری دارد، جلوگیری از اتلاف انرژی در ساختارهای معماری دغدغه متخصصان این حوزه محسوب می‌شود. علاوه‌براین با افزایش جمعیت و آلودگی‌های صوتی، داشتن آرامش در فضای داخلی نیز بسیار مهم است. پس دیوارهای عایق حرارت، صوت و رطوبت موضوع حائز اهمیت این روزهاست.
دیوار عایق حرارت
همان‌طور که گفته شد، بحث پایداری و کاهش انرژی از جمله اهداف متخصصان ساختمان‌سازی و صنعت است. پلی‌استایرن، پشم شیشه، پشم سرباره و پشم سنگ، پرلیت، الیاف کربنی و فویل آلومینیوم و … عایق‌های مناسبی برای تجهیز دیوار عایق حرارتی هستند.
البته خود دیوار را نیز می‌توان با استفاده از بلوک بتنی سبک یا مصالح صنعتی و بنایی دو جداره با لایه میانی از هوا ساخت. در انواع دیوارهای ساختمانی، نوع دیوار عایق حرارت باید با توجه به محیط انتخاب شود؛ مثلا در فضاهایی که امکان آتش‌سوزی وجود داشته باشد، مواد قابل‌احتراق مجاز نیستند.
عایق حرارتی را می‌توان از داخل، خارج یا به‌صورت میانی درون دیوار اجرا کرد. پس با توجه به نوع کارکرد ساختمان محل استفاده از آن را نیز باید تعیین کرد. نکته مهم در نصب عایق، نصب صحیح آن است، پس حضور متخصص الزامی است.
دیوار عایق صوت
آلودگی‌های صوتی به‌ویژه در مناطق شهری و صنعتی، حفظ حریم خصوصی و حفظ آرامش و محصوریت فضا، نیاز به عایق صوتی را در زندگی‌های امروزه ضروری کرده است. برای مثال دیوارهای مشترک آپارتمان‌های مسکونی، فضاهایی همچون سالن سینما یا موسیقی در یک مجموعه بزرگ، دیوارهای مشترک فضاهای اداری در دفاتر کار و … به دیوار عایق صوتی احتیاج دارند.
برای عایق‌کردن دیوار در برابر صوت، می‌توان از پشم سنگ، فوم پلی‌اورتان، پشم شیشه، پشم سرباره، عایق الاستومری، فوم XPS، یونولیت و … استفاده کرد.
دیوار عایق رطوبت
نفوذ آب و رطوبت به ساختمان از گذشته یکی از مخرب‌ترین عوامل تهدیدکننده محسوب می‌شده است. به‌همین دلیل افراد عادی و متخصصین همواره به‌دنبال عایق‌کردن دیوارها، سقف و کف بوده‌اند و قیر یکی از مهم‌ترین کشف‌های بشر برای عایق‌کردن ساختارهاست.
به‌دلیل اینکه نفوذ رطوبت به درون مصالح باعث ازبین‌رفتن بافت و مقاومت و در نهایت تخریب آن می‌شود و از طرفی شرایط را برای رشد کپک و قارچ فراهم می‌کند، کنترل آن در سلامت افراد تاثیر مستقیم دارد. در نتیجه در انواع دیوارکشی ساختمان، دیوارهای عایق رطوبت اهمیت بسیاری دارند. عایق‌های پلیمری، پیش‌ساخته، پشم شیشه، تیشو، رنگ‌هایی مانند سیلر، ضدزنگ‌ها و … در ساخت دیوار عایق رطوبت کاربرد دارند.

بهترین نوع دیوار ساختمانی کدام است ؟
سبک سازی دیوار از لحاظ وزن از  اصلی ترین عوامل کاهش خرابی دیوار ساختمان ها در برابر لرزش های ناشی از زمین لرزه می باشد که این نتیجه گیری با پیشرفت علم و صنعت و همچنین بررسی های تخصصی از سوی مهندسان معمار به دست آمده است . به طور کلی بررسی هایی که بر روی رفتار های زمین شناختی و زلزله صورت گرفته است نشان می دهند که نیرویی که از زمین لرزه به ساختمان اعمال می شود تابعی از وزن موثر ساختمان می باشد . بنابراین با بیشتر بودن وزن سازه ها میزان خرابی ها نیز در اثر زمین لرزه بیشتر می شود .از اینرو می توان با به دست آوردن شناخت کافی در مورد سازه های سبک تا حدود زیادی وزن سازه ها را کاهش داد و موجب صرفه جویی در زمان و هزینه ها نیز شد . همانطور که می دانیم مصالح به کار رفته در ساختمان ها با وزن نهایی دیوار ساختمان ارتباط مستقیمی دارد که این امر باعث میشود در صورت سنگین بودن مصالح ، وزن نهایی ساختمان نیز زیاد می شود و بالعکس .
 پس لازم است در انتخاب مصالح برای ساخت و ساز به صورت هوشمندانه عمل کرد و مصالح را با آگاهی کامل انتخاب نمود .

خرید کتابهای دست دوم مهندسی عمران

خرید کتاب دست دوم معماری

خدمات گروه معماری هفت:
گروه معماری هفت متشکل از مهندسان معمار خبره در زمینه های زیر در خدمت شما عزیزان است:
طراحی ساختمان مسکونی
طراحی ساختمان اداری
طراحی ویلا
طراحی نما
اصلاح پلان
انجام پایان نامه معماری
انجام پروپوزال معماری
شیت بندی

با ما تماس بگیرید... 09122257213

مقالات دیگر

_______________________________________________________