معرفی انواع آجر و کاربرد آنها

آجر چیست؟
آجرها نوعی بلوک هستند که برای مصارف مختلفی مانند دیوارها، سنگ‌فرش‌ها و سایر موارد مربوط به ساخت و ساز طراحی شده‌اند. در گذشته آن‌ها را به صورت دستی ساخته و در مقابل هوا می‌گذاشتند تا خشک شود اما امروزه به شکل ماشینی و در کوره‌های مخصوص آجرپزی تولید می‌شوند. با استفاده از ملات، چسب و یا با به هم بستن آنها میتوان آج را در محل مورد نظر اجرا کرد. آجرها در انواع و اندازه‌های متعددی تولید می‌شوند.
آجرها را می‌توان بر اساس ویژگی‌های مختلف آن‌ها، ترکیب شیمیایی، کاربرد روش ساخت و رنگ‌شان طبقه‌بندی کرد. روش نوین امروزی، وسایل فنی و امکانات فراوانی را به دست معماران داده است که با وجود مدرن بودن، وسیله‌ای برای شکوفایی زیبایی‌شناسی آن‌ها باشد. آجر برای هر نوع ساخت ‌و‌ سازی کاربرد دارد و با وجود گذشت زمانی طولانی هنوز مدرن است.

طبقه ­بندی انواع آجر
انواج آجر با توجه به معیارهای مختلف قابل طبقه­‌بندی است. در زیر برخی از این تقسیم‌­بندی­‌ها ذکر شده است:
    تقسیم ­بندی اول بر اساس نوع ساخت: سنتی و قدیمی (فشاری/ دستی)، جدید و مدرن (‌ماشینی)
    تقسیم­ بندی دوم بر اساس جنس: لعابی، سفالی (ایتال)، نسوز، ماسه آهکی، فشاری و ماشینی
    بر اساس ظاهر و شکل: توپر، توخالی، سوراخ­دار، متخلخل، با اشکال هندسی مختلف
    بر اساس رنگ در نماچینی: آجر سفید (به رنگ زرد کم­رنگ)، آجر بهی (زرد پررنگ)، قرمز روشن، قرمز سیر، ابلق (قرمز و زرد)
    بر اساس قدمت (آجرهای قدیمی): آجر نظامی، آجر ختایی، آجر تخت (چهار گوش ایرانی)، آجر شکری
    بر اساس آجر آلومینایی (آجرهای نسوز): آجر نسوز آلومینیومی، آجر نسوز سیلیسی، آجر نسوز ویژه، آجر نسوز اکسید کروم -کوروندوم، آجر نسوز زیرکونیوم، آجر نسوز قلیایی
    به ترتیب قرار گرفتن نسبت به آتش در کوره: آجر جوش، سبز، بهی، سفید، ابلق (بیشترین استفاده)، قرمز، خام پخته
    بر اساس تزئین: آجر واکوب و آبمال، آجر پیش­بر، آجر مهری، آجر تراش، آجر قالبی و تراش، آجر آبساب
    بر اساس شیوه آجر کاری: زنجاب کردن، قواره‌­بری، رگ ­چینی، گل­ اندازی، گره‌­سازی، آجرهای تزئینی (مهری)، آجرکاری رنگی، خوون­ چینی، فخر و مدین، هشت­ گیر، آبشاری، بادبزنی، معقلی (مخلوط کاشی و آجر)
    بر اساس آجرهای مختلف­ شکل: آجر سوراخ‌­شده، آجر معمولی، آجر توخالی، آجر بولنوس، آجرهای خردشده، آجرهای کانال، آجرهای مقابله، آجرهای منفرد، سنگ­فرش آجر، آجر زرق و برق­دار، ملکه نزدیک­تر، شاه نزدیک­تر، هدف آجر
    بر اساس کیفیت: آجر درجه یک، آجر درجه دو، آجر درجه سه
    بر اساس مصرف: مهندسی (توپر، سوراخ­‌دار)، نما (متعارف، پلاکی)، توکار (باربر، غیر باربر)
    بر اساس نوع کاربرد: معمولی، مهندسی، آجر نما
    بر اساس آجر نما (انواع آجر نما): شاموتی، پلاک، رستیک، حصیری، کرکره‌ه­ای، لعابی، نسوز
    بر اساس آجرهای غیر رسی: ماسه آهکی، سیمانی (بتنی)
    بر اساس ابعاد: نیمه (یک دوم آجر از طول)، چارک یا کلوک (یک چهارم آجر از طول)، سه قدسی (سه چهارم از طول)، قلمدانی (یک دوم آجر از عرض) و…. .
این تقسیم‌بندی آجرها از منظرهای مختلف که می­‌توان به آن طبقه‌بندی‌های دیگر هم افزود به خوبی گویای کاربرد و تنوع گسترده این نوع مصالح ساختمانی است.

کاربرد کلی آجر
آجرها خصوصیات مهمی اعم از امکان جابجایی راحت، سایز کوچک و راحتی استفاده، کاربردهای مختلف و متنوعی دارند که مهم­ترین آنها عبارتند از:
    کف ­سازی به خاطر مقاومت سایشی مناسب
    دیوار پوشی و نماچینی به خاطر مقاومت در برابر دما و رطوبت
    پی­ سازی به خاطر مقاومت فشاری مناسب
    عنصر تزئینی و دکوراسیون ساختمان
    معماری مانند دهانه‌های وسیع به صورت قوس، طاق، گنبد، گوشواره، مقرنس

کاربرد انواع آجر به تفکیک

آجرهای فشاری
این نوع آجر برای کلیه کارهای ساختمانی مانند گری چینی (دیوارهای باربر، دیوارهای حایل، تیغه چینی)، طاق ضربی و موارد دیگر مناسب است. به علت ناصاف بودن سطوح آن به آجر گری معروف است و دیوار‌چینی با این نوع آجر را گری چینی می‌نامند.
دلیل نام گذاری آن هم این است که، گویا در ابتدای تولید این نوع آجر خشت با دست زده می‌شد و با فشار دست و انگشتان کارگران خشت زن، گوشه‌های قالب به وسیله گل بر‌می‌گردید که به این علت، آن را آجر فشاری نامیدند.
آجر سبز
آجر سبز از نوع فشاری بوده که در کوره حرارت بیشتری دیده و رنگ آن کبود و کم‌رنگ یا سبز شده است. به علت پخت زیاد بسیار مقاوم، محکم و بادوام است. این نوع آجر در جاهایی که نیاز به مقاومت بیشتری می‌باشد مورد استفاده قرار می‌گیرد.
آجر قزاقی
آجر خام در اثر کمی حرارت رنگش تغییر یافته ولی نامرغوب بوده و نباید در آجر‌چینی از آن استفاده کرد. این آجر در کوره‌های آجرپزی مجددا در همان جاهای قبلی خود چیده می‌شود. چون اولین بار در ایران از آجر فشاری توسط روس‌ها در ساخت سربازخانه‌ها مورد استفاده قرار گرفت، به نام قزاقی معروف شده است.
آجر ماشینی
آجر ماشینی شبیه آجرهای قزاقی و به رنگ‌های قرمز و سفید بوده و در نماسازی مصرف می گردد. تفاوت آن با آجر فشاری در جنس سفال و سوراخ‌هایی است که باعث سبکی آجر و چسبندگی مناسب با ملات می‌شود. این آجرها دارای گوشه‌های تیز و سطوح صاف هستند. آجر رنگی با اضافه کردن اکسید فلزات تهیه می‌شود.
آجر ابلق
اگر موقع چیدن آجر در کوره پخت به صورت چپ و راست روی هم چیده شوند آجر ابلق تهیه شده و روی آجر رگه‌های رنگی مورب دیده می‌شود که در نماسازی زیباست. با توجه به رنگ، آن‌ها را نام‌گذاری کرده‌اند مثل آجر پهن رنگی و سفید.
آجرهای لعاب دار
همان‌طور که از اسم آن پیداست سطح آن مانند ظروف سفالی لعاب‌کاری می‌شود، در اندازه‌های مختلف و شکل‌های گوناگون جهت مصارف زیادی ساخته می‌شود.
موارد استفاده آجرهای لعاب دار: موارد استفاده آجرهای لعاب‌دار در نماسازی، کاشی‌کاری، کف‌سازی و کنار باغچه و قرنیز دیوارها می‌باشد. در مساجد و حسینیه‌ها از آن‌ها استفاده‌ی زیادی می‌شود از جمله: کتیبه های اطراف ساخت محراب، گنبد و سردرها و بسیاری موارد دیگر.
آجرهای سفال مجوف دیواری
آجرهای مجوف از جنس سفال بوده، دارای سوراخ‌هایی هستند که ضخامت جداره‌های آن حدود ۸ میلی‌متر می‌باشد و در ضخامت‌های مختلف به صورت مکعب مستطیل ساخته می‌شوند.
موارد استفاده: چون آجرهای سفال مجوف به صورت تو خالی می‌باشند و غیر باربر هستند، از آن‌ها در دیوار‌کشی انواع پارتیشن و جدا کننده‌ی فضاهای غیرباربر استفاده می‌شود. عایق حرارتی، صوتی و رطوبتی مناسبی در ساختمان می‌باشند. آجرهای مجرف دیواری از جنس ماسه سیمان هم تولید می‌شوند.
آجر سفال سقفی
این آجرها که در بنایی به نام بلوک سقفی معروف هستند، به پهنای ۴۰ سانتی متر و ارتفاع ۲۰ یا ۲۵ سانتی متر هستند. این آجرها دارای لبه مخصوصی می‌باشند که روی تیرچه قرار می‌گیرند و مانند آجرهای سفال در کارخانه تمام اتوماتیک تهیه می‌شوند. این آجرها برای پوشاندن سقف‌هایی که با تیرچه بتنی اجرا می‌شوند مورد استفاده قرار می‌گیرند و عایق صدا و حرارتی خوبی هستند.
آجرهای ماسه آهکی
آجرهای ماسه آهکی دارای سطوحی صاف و در رنگ‌های گوناگون تهیه می‌گردند و ابعاد آن اندازه آجرهای رسی می‌باشد و از جنس ماسه و مقداری آهک است.
موارد مصرف: در مصرف با آجر معمولی فرقی ندارد و مقاومت فشاری بیشتری نسبت به آن دارد. بیشتر در فرش کف و پله‌های داخلی ساختمان‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد.
آجرهای بتنی
آجرهای بتنی به شکل ها و اندازه های گوناگون، از ماسه سیمان و به وسیله ماشین آجر زنی دستی یا ماشینی تولید می‌شوند.
موارد مصرف: آجرهای بتنی به علت تنوع در شکل و رنگ در آجر فرش محوطه سازی (حیاط، پیاده رو خیابان و پارک‌ها) مورد استفاده قرار می‌گیرند.
آجرهای نسوز
از آجرهای نسوز به دلیل مقاومت حرارتی بالا، در پوشش درونی کوره های صنعتی استفاده می‌شود. آجرهای نسوز انواع مختلفی دارند. با توجه به نوع ماده استفاده شده در ترکیبات آن‌ها، گستره‌های مختلفی را تحمل می‌کنند. تا دهه ۱۹۶۰ از کرین و خاک نسوز برای پوشش کوره‌ها استفاده می‌شد، اما امروزه با ساخت انواع آجرهای نسوز از آن‌ها در پوشش داخلی کوره استفاده می‌شود.

خرید کتابهای دست دوم مهندسی عمران

خرید کتاب دست دوم معماری

خدمات گروه معماری هفت:
گروه معماری هفت متشکل از مهندسان معمار خبره در زمینه های زیر در خدمت شما عزیزان است:
طراحی ساختمان مسکونی
طراحی ساختمان اداری
طراحی ویلا
طراحی نما
اصلاح پلان
انجام پایان نامه معماری
انجام پروپوزال معماری
شیت بندی

با ما تماس بگیرید... 09122257213

مقالات دیگر

_______________________________________________________