رابیتس (rabitz) چیست؟

رابیتس (rabitz) چیست؟
رابیتس (rabitz) یکی از محبوب‌ترین مصالح در صنعت ساختمان‌سازی است که جایگاه ویژه‌ای در ساخت نما، سقف کاذب و دکوراسیون داخلی سازه‌ها دارد.
رابیتس یکی از مصالح فولادی به حساب می‌آید که امروزه در صنعت ساختمان‌سازی مورد استفاده زیادی قرار می‌گیرد و از طریق انجام فرآیند پرس‌کاری و کشش بر روی ورق گالوانیزه تولید می‌شود. کاربرد آن بسیار زیاد بوده و به وفور انواع مختلف آن که تعیین‌کننده قیمت رابیتس است، در سقف کاذب مشاهده می‌شود. فولاد گالوانیزه در شرایط مختلف، مقاومت بالایی از خود نشان می‌دهد و همین موضوع این محصول را برای تولید مناسب می‌کند. برای اینکه بهتر بدانید رابیتس چیست باید کاربرد این محصول را بدانید. این محصول فولادی به طور گسترده در ساخت دکوراسیون، کارهای ترمیمی و تزیینی استفاده می‌شود و اغلب برای ایجاد پیوستگی در سطوح دیوار به کار برده می‌رود؛ به گونه‌ای که هر انفصال و ترک‌خوردگی‌ دیوار را می‌پوشاند. در مورد رابیتس باید بدانید که این مصالح پرکاربرد انواع متنوعی دارند و ماده سازنده آن به فولاد محدود نمی‌شود و ماده‌ای پلیمری (Polymer) نیز می‌تواند برای ساخت این مصالح استفاده شود.

فرق رابیتس با راویز
احتمالا شما با تلفظ عامیانه بسیاری از واژه‌ها روبرو شده‌اید. گاهی برخی واژه‌ها در میان مردم به خودی خود یا برای سادگی تلفظ تغییر می‌کنند و گاهی این امر مردم را به اشتباه می‌اندازد. رابیتس یا راویز دقیقا یک مفهوم دارد و تنها تلفظ آنها باهم تفاوت دارد.
شاید شما به دنبال فرق رابیتس با راویز باشید و متوجه این تفاوت تلفظ نباشید. برخی از افراد علاوه بر این دو، از واژه رابیس نیز استفاده می‌کنند.

انواع رابیتس
در این بخش به بررسی انواع راویز خواهیم پرداخت، مانند تمام مصالح ساختمانی، این محصول فولادی هم انواع مختلفی دارد که می‌توان آن را بر اساس ستون، وزن و چشمه‌ دسته‌بندی کرد. اگر قصد رابیتس‌کاری ساختمان خود را دارید، باید از رابیتس‌کار یا همان راویزکار کمک بگیرید، او مشخص می‌کند که باید چه رابیتسی با چه وزنی تهیه کنید.
انواع رابیتس بر اساس ستون
رابیتس‌ها را معمولا بر اساس نوع نیاز در ستون‌های مختلف تولید می‌کنند. در ایران رابیتس‌ها با تعداد ستون‌های ۹، ۱۱ و ۱۳ ستونه مورد استفاده قرار می‌گیرند که هر کدام کاربرد متفاوتی در صنعت ساختمان‌سازی دارند، به تعداد ستون رابیتس، پل ستون نیز گفته می‌شود. البته باید توجه داشته باشید که استفاده از رابیتس ۱۷ ستونه نیز در کشورهای دیگر رایج است، ولی در ایران این محصول تقاضای بالایی ندارد.
نوع ۱۳ ستونه این محصول از کیفیت بالاتری برخوردار است که البته از نظر قیمت از انواع دیگر گران‌تر است و کاربردهای خاصی دارد؛ به همین دلیل است که در هنگام خرید رابیتس باید توجه داشته باشید که نوع خریداری شده با مورد مصرفی و متراژکاری تطابق داشته باشد.
گاهی مشاهده می‌شود که برای بالا بردن سرعت کار، در سقف‌های کاذب از نوع ۱۳ ستونه به جای ۹ ستونه سبک استفاده می‌شود که این کار علاوه بر غیر استاندارد بودن، هزینه بیشتری هم در بر دارد.
اما در گچ‌کاری سقف، نوع ۱۳ ستونه سنگین کاربرد بیشتری دارد، همچنین در نمای ساختمان هم ۱۳ ستونه سنگین استفاده می‌شود، چرا که باید وزن سنگ نما را تحمل کند.
تنوعی که در تعداد ستون‌های رابیتس وجود دارد، به دلیل موارد متعدد کاربرد رابیتس است و ارتباطی به قیمت ندارد. قیمت آن را با وزن و ضخامت مشخص می‌کند و تعداد ستون‌ها اهمیتی ندارد. به عنوان مثال ممکن است نوع ۹ ستونه فوق سنگین، از نوع ۱۱ ستونه سبک، وزن بیشتری داشته و در نتیجه گران‌تر باشد.
انواع رابیتس بر اساس وزن
ورقی که از آن به منظور تولید استفاده می‌شود، می‌تواند ضخامت‌های متنوعی داشته باشد و به هر میزان که ضخامت ورق زیاد باشد، محصول تولیدی وزن بیش‌تری خواهد داشت. بنابراین هر ورق رابیتس با توجه به ورق سازنده آن دارای وزن متفاوت (سبک، نیمه سنگین، سنگین و فوق سنگین) است که تاثیر مستقیمی بر قیمت رابیتس دارد. اما توجه داشته باشید که نمی‌توان گفت رابیتسی که وزن بیشتری دارد، همیشه بهتر است. در واقع قیمت ورق گالوانیزه، تاثیر مستقیم بر نرخ رابیتسی که از آن ساخته می‌شود، دارد.
در مواردی که از این محصول برای سقف کاذب استفاده می‌شود، وزن آن اهمیت چندانی ندارد و به همین خاطر معمولاً از نوع سبک آن استفاده می‌شود. استفاده از نوع سنگین در سقف کاذب علاوه بر تحمیل هزینه بیشتر کار را هم سخت‌تر می‌کند. در سقف کاذب به دلیل اینکه انعطاف بیشتری مورد نیاز است، ۹ ستونه سبک انتخاب مناسبی است.
یک نکته مهم که در خرید رابیتس باید مورد توجه قرار دهید این موضوع است که خرید رابیتس براساس مشخصات وزنی صورت می‌گیرد و وزن رابیتس بر روی بسته‌های آن قید نمی‌شود بدین منظور نیاز به اندازه‌گیری وزن آنها با باسکول و کنترل وزن است.
انواع رابیتس براساس چشمه
علاوه بر وزن و ستون، رابیتس‌ها را بر اساس روزنه‌های بین ستون‌ها یا همان تعداد چشمه‌ها نیز می‌توان دسته‌بندی کرد. رابیتس‌های تولیدی به دو صورت دو یا سه چشمه در بازار وجود دارند. چشمه‌های موجود بین ستون‌ها می‌تواند اشکال مختلفی مانند لوزی، مربع و متوازی الاضلاع داشته باشند که در ایران تنها تولید و استفاده رابیتس‌هایی با چشمه متوازی الاضلاع رایج است. البته باید توجه داشت که هر چه تعداد چشمه‌ها بیشتر باشد، ابعاد ان کوچک‌تر است. کاری که چشمه انجام می‌دهد جذب انرژی است، اگر اندازه این چشمه‌ها زیاد باشد، میزان زیادی انرژی هدر می‌رود و اگر اندازه چشمه‌ها کم باشد، مقاومت به جذب انرژی زیاد است. بنابراین اندازه بهینه‌ای برای چشمه‌ها در نظر می‌گیرند که همان زاویه چشمه است، تا میزان جذب انرژی کم و زیاد نشود.

کاربردهای رابیتس
رابیتس از جمله مصالح ساختمانی به شمار می‌آید که به خاطر مزایای بسیار زیاد آن، کاربردهای فراوانی دارد. گچ کاری، گچ بری، ساختن نما و  طراحی گل‌های سقفی از جمله کاربردهای آن می‌باشد.
از دیگر موارد استفاده این محصول می‌توان به پوشش برای بتن سیمانی، پوشش تاسیسات و سیم آلات، پوشش برای تیرآهن و آرماتور ها اشاره کرد. رابیتس کاربردهای دیگری نیز دارد که از این میان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
     اصلاح و نگهداری ترک‌های ساختمانی
     سقف کاذب
    دکوراسیون داخلی سازه
    ایجاد نوارهای مخفی نور
رابیتس بندی نما
امروزه توجه به نمای ساختمان از لحاظ زیبایی ظاهری و کیفیت و استحکام مصالح مصرفی بسیار مورد توجه است. راویزبندی در نماهای ساختمانی سبب افزایش استحکام و مقاومت آن گردیده و از شکستگی و ترک خوردگی آن جلوگیری می‌نماید از این رو با استفاده از رابیتس‌بندی در نماهای ساختمانی، می‌توان از هزینه‌های اضافی ناشی از تعمیرات جلوگیری نمود. از دیگر مزایای رابیتس بندی نما، می‌توان به ترمیم شکستگی و ترک خوردگی در نما، زیرسازی برای اجرای کامپوزیت و نقش برجسته در نما اشاره کرد. به طور کلی رابیتس بندی با ایجاد زیرسازی مناسب در نما بستری مطلوب را برای چسباندن هرگونه مصالح به آن فراهم می‌نماید.


رابیتس بندی سقف
سقف کاذب رابیتس یکی از انواع سقف‌های کاذب بوده که امروزه طرفداران زیادی را در میان فعالان حوزه ساخت و ساز به خود اختصاص داده است. از جمله مزایای رابیتس بندی سقف ساده می‌توان به در دسترس بودن مصالح، سرعت اجرای مناسب و ایجاد طرح‌های متنوع اشاره نمود. رابیتس بندی سقف، شامل سه مرحله اصلی اعم از نصب میلگردهای راویز، نصب رابیتس و گچ کاری است. پس از نصب میلگردها، توری رابیتس بر روی آنها قرار گرفته و جوش داده می‌‌شود. در مرحله نهایی نیز گچ کاری جهت حصول سطح یکنواخت انجام می‌گیرد.


رابیتس بندی دور ستون
به دلیل متفاوت بودن جنس آجر با مصالح فلزی در هنگام انبساط و انقباض، ممکن است ترک‌هایی بر روی ستون ایجاد گردد. استفاده از رابیتس بندی دور ستون برای جلوگیری از ترک خوردگی و شکستن ستون‌های سازه است. این کار امری ضروری بوده و بسیار تخصصی است از این رو باید توسط افراد خبره صورت گیرد.


مراحل اجرای رابیتس
این روزها با توجه به این‌که افراد زیادی به دکوراسیون داخلی منازل توجه ویژه‌ای دارند، شیوه‌های نوینی برای انجام پروژه‌ها پیشنهاد شده است‌.در اکثر پروژه‌ها احرای رابیتس با ۳ روش همراه است که در ادامه به طور مختصر به آنها اشاره می‌کنیم.
مرحله اول
در اولین مرحله باید میلگردهای آویز نصب شود. در این مرحله میلگردها به سقف جوش می‌خورند تا بار اصلی سقف کاذب را تحمل کند. در برخی ساختمان‌ها از پیش این مرحله تعیین می‌شود و میلگردها در درون سقف متصل می‌شوند. در ادامه میلگردها نسبت به طرح خم می‌شوند و با یک محاسبه دقیق در کنار خم جای می‌گیرند. فاصله میلگردها به طرح‌ها بستگی دارد و باید نسبت به طرح مورد نظر آنها را به یکدیگر متصل کرد.
مرحله دوم
در این مرحله توری راویز به کار گرفته می‌شود. تقسیم بندی توری‌ها بر اساس تعداد پل‌ها معین می‌شود. این ورقه‌های توری شکل از جنس‌هایی ساخته می‌شوند که خاصیت جوش پذیری داشته باشند، علاوه بر جوش دادن، از سیم مفتول‌های گالوانیزه نیز برای اتصال توری رابیتس به میلگرد استفاده می‌گردد. مهم‌ترین اصل در این مرحله، نصب توری به نحوی است که گچ‌کاری شکم نگیرد و طرح مورد نظر کاملا صاف و بی نقص باشد. برای جلوگیری از این مورد، می‌توان از رابیتس‌هایی که تعداد پل زیادی دارند، استفاده کرد. هر چه فاصله میلگردها زیاد باشد، باید از رابیتس سنگین‌تری بهره گرفت.
با توجه به اینکه استاندارد خاصی در تولید این محصولات وجود ندارد، نمی‌توان یکی را بر دیگری ارجح دانست و تنها باید جنس و استحکام آن را سنجید. این امر یک کار کاملا تجربی است و افرادی که در این حرفه فعال هستند، با زیر و بم این کار آشنایی کامل دارند و می‌دانند برای چه طرح‌هایی از چه نوع مصالحی باید استفاده کرد.
مرحله سوم
پس از اینکه رابیتس با اصول معینی نصب شد، گچ کاری شروع می‌شود. این کار در چندین مرحله باید انجام شود. مرحله اول پر کردن توری‌ها با گچ است و پس از آن برای صاف کردن و طرح دادن مراحل دیگر باید گذرانده شود. انجام عملیات رابیتس باید توسط افراد ماهر انجام شود. این کار را افراد ساده نمی‌توانند انجام دهند و بدون شک با مشکلات زیادی روبرو خواهند شد.
رابیتس نوع مشبک ورق‌ فلزی است که در گچ‌کاری و سقف کاذب در صنعت ساختمان مورد استفاده قرار می‌گیرد. از انواع راویز می‌توان به راویزهای ۹ ستونه و ۱۳ ستونه اشاره کرد که در ایران بیش از بقیه انواع مورد استفاده قرار می‌گیرند. این محصولات نیز بر حسب وزن به فروش می‌رسند و چون مشخصات محصول در کارخانه‌ها معین نمی‌شود، باید روی باسکول قرار بگیرند. قیمت این محصولات نیز به عواملی مانند نرخ ارز و دلار و میزان عرضه و تقاضا بستگی دارد و دست خوش نوسانات می‌شود.

مزایا و معایب رابیتس
مزایای استفاده از رابیتس
مزایای زیادی برای استفاده از رابیتس وجود دارد که در زیر آن ها را شرح می دهیم:
    استحکام نسبی به شرط رعایت اصول مهندسی و جوش مناسب
    سرعت اجرای مناسب
    اجرای آسان و طرح‌پذیری مناسب (نه مطلوب)
    فراوانی در بازار و سهولت تهیه آن
    امکان ایجاد طرح‌های مختلف و مورد نظر مشتری
معایب استفاده از رابیتس
در زیر معایب رابیتس را می شماریم:
    وزن سنگین سازه
    لزوم لایه ضخیم گچ در صورت استفاده از ملات گچ
    بروز ترک‌های فراوان در پوشش نهایی به خصوص در گچ ناشی از اختلاف انبساط حرارتی این محصول فولادی و اندود و یا ارتعاشات ناشی از لرزش ساختمان که حتی منجر به جدایی کامل اندود از این محصول در مرور زمان می‌شود.
    عدم امکان طرح‌پذیری مطلوب به واسطه محدودیت فضای گچ‌کاری (نیاز به ایجاد جای مانور دست و ماله برای سفیدکار و عدم امکان ایجاد اشکال کوچک، ظریف و مینیاتوری)
    بروز خوردگی در اجزا شاسی‌کشی خصوصا در محل‌های جوش در نقاط مرطوب و فضای باز در دراز مدت
    عدم وجود خاصیت آکوستیک و ضد صدا