سبک طراحی نمای پست مدرن چیست؟

سبک طراحی نما پست مدرن چیست؟
سبک طراحی نما پست مدرن برای اولین بار در دهه 1960 به عنوان انحراف از مدرنیسم ظهور کرد. این سبک به عنوان واکنشی در برابر ریاضت، رسمیت و عدم تنوع معماری مدرن، به ویژه در سبک بین المللی از معماری مملو از نشانه‌ها و نمادهایی دفاع می‌کند که می‌توانند ارزش‌های فرهنگی را به هم منتقل کنند. نمای پست مدرن پس از جنگ جهانی دوم در سراسر جهان مشهور شد و بیشتر برای ساختارهای شرکتی مورد استفاده قرار گرفت. یکی از اهداف این جنبش، اسکان دادن افراد بیشتری به شهر در دوران انقلاب صنعتی بود. اما این سبک در زبان فارسی به معنای فرا مدرن شناخته می‌شود به طور کلی به سبک‌های که بعد از مدرن به وجود آمدن پست مدرن گفته ‌می‌شود.

معماری پست مدرن چیست؟
اگر بخواهیم پست مدرن را به طور خلاصه توضیح دهیم می‌توان گفت که سبک طراحی نما پست مدرن در واقع تشکیل شده از اندیشه‌ها و آرمان‌های متنوع اواخر دهه‌ی شصت میلادی می‌باشد. این سبک بیشتر در جوامع اروپایی و آمریکایی رشد یافت و در ایران کمتر با به آن پرداخته شده است و عملا کمتر ساختمان‌های هستند که این سبک نما را اجرا کردند. اما در ایران بیشتر نماهای کاربردی که مورد استقبال مردم است و از آن خیلی استفاده می‌شود مربوط به نمای کلاسیک و نمای رومی است.
با این حال معماران پست مدرن تمام قوانین را زیر پا گذاشتند. تا زمانی که ساختمان بتواند بایستد و عملکرد خود را تضمین کند، همه چیز از جمله ترکیبی غیرعادی از رنگ‌های روشن، اشکال نامتقارن، انواع مواد و سبک‌های له شده پیش می‌رود. منظره پر از ساختمان‌هایی است که شوکه، شگفت زده، لذت می برند و همیشه چیزی برای گفتن دارند. نکته جالب برای سبک طراحی نما پست مدرن دو وجهی بودن آن می‌باشد. به این شکل که یک وجه به سلیقه معماری می‌باشد و وجه دیگر آن برای آسایش مردم بومی در نظر گرفته خواهد شد. معماری در این سبک معمولا به کثرت کرایی اعتقاد دارند و معماران برای اجرای آن از رنگ‌های و مصالح‌های استفاده می‌کنند که مورد پسند بیشتر مردم (بومی) باشد و از شکل‌های قابل درک برای همه استفاده می‌کنند.
از میان تمام معماران ایرانی، هوشنگ سیحون کسی بود که بیشترین انگیزه را برای کار در این حوزه داشت. پیشرفت هوشنگ سیحون موجب شد تا او بعدها «پدر معماری پست‌مدرن ایران» لقب گیرد. بسیاری از آثاری که او خلق کرده است، نشانه‌ها و ویژگی‌هایی از این مکتب را در خود گنجانده‌اند.

تفاوت معماری مدرن و پست مدرن
طراحی نمای مدرن و طراحی نمای پست مدرن تفاوت های عمده ای دارند، از جمله:
طراحی معماری مدرن بیشتر متکی به خطوط افقی و عمودی می باشد، اما معماری پست مدرن متکی به خطوط منحنی و بدون قاعده است. البته لازم به ذکر است در برخی موارد خلاف این موضوع نیز اتفاق می افتد. یعنی در برخی از موارد خطوط منحنی و بی قاعده در معماری مدرن و خطوط عمودی و افقی در معماری پست مدرن به کار می روند.
در معماری مدرن اصل بر سادگی و استفاده از رنگ های سرد مثل آبی و طوسی بود. اما در طراحی نمای پست مدرن از تزیینات فراوان و رنگ های روشن و درخشان استفاده می شود.
به صورت کلی می توانیم بگوییم در معماری مدرن به گذشته توجهی نمی شد اما در معماری پست مدرن از مواد جدید با الهام گرفتن از گذشته استفاده می شود.

طراحی نمای پست مدرن چه ویژگی هایی دارد؟
هر سبک از نما دارای چندین ویژگی منحصربه فرد خود است که این مورد برای پست مدرن هم صدق می‌کند. شاید یکی از ویژگی‌های که قبلا هم به آن اشاره کردیم بدون شرح بودن این نوع معماری است. هرچند این نما از عقاید بومی و محلی تاثیر خواهد کرفت و معمولا دارای شکل‌های هندسی ساده هماننده معکب، هرم ئ یا استوانه‌ای شکل استفاده می‌شود. در ادامه چندین ویژگی‌ مهم سبک طراحی نما پست مدرن را توضیح خواهیم داد.
1. عدم تقارن
اشکال‌های هندسی و خط‌های صاف و منظنم از مزایای سبک مدرن است که این نوع طراحی در پست مدرن به شکل دیگری است و از هیچگونه قواعدی پیروی نمی‌کند. خطوط در به سبک پست مدرن تابع نوع و ذهنیت معمار و طراح هستند.
2. رنگ در پست مدرن
رنگ‌های مورد استفاده در این سبک نسبت به دیگر سبک‌ها متفاوت خواهد بود و از رنگ‌های خنثی همچون: سفید و طوسی در این سبک محبوبیت بیشتری را دارد که می‌توان گفت یکی از ویژگی‌های مهم و بارز سبک طراحی نما پست مدرن دانست.
3. مصالح مختلف
با پیشرفت تکنولوژی و ساخت و ساز، مصالح جدیدتری در دسترس معماران قرار گرفت تا از آنها استفاده کنند و به روش‌های نوآورانه در ساختمان‌های خود به کار ببرند. برخلاف جنبش‌های قدیمی‌تر معماری، هیچ ماده خاصی بر جنبش پست مدرنیسم حاکم نبود. همه چیز، اعم از آجر و بتن گرفته تا شیشه و فولاد که با حداکثر پتانسیل مورد استفاده قرار می‌گرفت. و این مورد می‌تواند کمترین قیمت طراحی و اجرای دکوراسیون داخلی منزل را در نظر گرفت.
4. برگرفته از فرهنگ‌ها
طراحان سبک پست مدرن از خصوصیات فرهنگی یک جامعه، نشات می‌گیرند که در آن نوع اجتماع، تاریخ، رسوم و اقتصادی این منطقه را در نظر خواهم گرفت. بطور کلی طراحان برگرفته از اهمیت‌های شهری همچون: خیابان، شرایط محلی(آب و هوا) و دیگر مورد انواع طراحی ساختمان منحصر به فردی را اجرا خواهیم کرد. این سبک دارای انعطاف پذیری بالای می‌باشد و به راحتی می‌توان آن را انجام دهید.

چالش های سبک پست مدرن در طراحی نما
با وجود محبوبیت، طراحی نمای پست مدرن به دلیل التقاط و عدم انسجام آن مورد انتقاد قرار گرفته است. برخی از منتقدان استدلال می‌کنند که این یک رویکرد سطحی به معماری است که در پرداختن به مسائل اساسی پایداری، عدالت اجتماعی و شهرسازی ناکام است. برخی دیگر استدلال می‌کنند که بیش از حد بر سبک و ظاهر متمرکز است و جنبه‌های کاربردی و فنی طراحی ساختمان را نادیده می‌گیرد.
در پاسخ به این انتقادات، برخی از معماران پست مدرن به دنبال توسعه یک رویکرد ظریف‌تر و پیچیده‌تر برای طراحی نما بوده‌اند. به عنوان مثال، شرکت معماری Morphosis سبکی را توسعه داده است که علاقه پست مدرنیسم به تزئینات و کلاژ را با توجه به پایداری و نوآوری‌های تکنولوژیکی ترکیب می‌کند. به عنوان مثال، طراحی آنها برای موزه طبیعت و علم پروت در دالاس، نمای ساخته شده از پانل‌های بتنی بافت دار را نشان می‌دهد که در الگوی پیچیده‌ای چیده شده‌اند و همچنین از اشکال طبیعت الهام گرفته شده است.
یکی از جهت گیری‌های ممکن برای آینده طراحی نمای پست مدرن، تاکید بیشتر بر پایداری و مسئولیت زیست محیطی است. این شامل استفاده از مواد و فناوری‌هایی است که مصرف انرژی را به حداقل می‌رساند و ضایعات را کاهش می‌دهد، در حالی که ساختمان‌هایی راحت، سالم و سازگار با نیازهای در حال تغییر ایجاد می‌کند.
جهت دیگر تأکید بیشتر بر مشارکت جامعه است، با نماهایی که ارزش ها و آرزوهای افرادی را که از آنها استفاده می‌کنند منعکس می‌کند. در نهایت، هدف طراحی نما پست مدرن باید ایجاد ساختمان‌هایی باشد که نه تنها از نظر بصری چشمگیر و به یاد ماندنی باشند، بلکه برای جوامعی که به آنها خدمت می‌کنند نیز پایدار، کاربردی و معنادار باشند.

نمونه های سبک پست مدرن در طراحی نما
یکی از معروف‌ترین نمونه‌های این رویکرد، ساختمان AT&T در شهر نیویورک است که توسط فیلیپ جانسون طراحی و در سال 1984 تکمیل شد. نمای ساختمان، تفسیری مدرن از پدینت کلاسیک Chippendale است، یک عنصر تزئینی که معمولاً در مبلمان قرن 18 استفاده می‌شود. طرح مورد استفاده جانسون از این مرجع تاریخی در آن زمان بحث برانگیز بود، زیرا به عنوان رد تأکید مدرنیسم بر کارکردگرایی و سادگی تلقی میشد.


نمونه دیگری از طراحی نمای پست مدرن که ارجاعات تاریخی را در خود جای داده است، پیاتزا ایتالیا در نیواورلئان است که توسط چارلز مور طراحی شده است. پیاتزا یک فضای عمومی است که در نظر گرفته شده تا فضای یک میدان روستای ایتالیایی را تداعی کند. نمای ساختمان اطراف پیاتزا، کولاژی از عناصر کلاسیک و مدرن شامل ستون‌ها، طاق‌ها و چراغ‌های نئون است. استفاده از این ارجاعات تاریخی حس تداوم و سنت را ایجاد می‌کند، در حالی که عناصر مدرن یک پیچ و تاب معاصر را اضافه می‌کنند.


طراحی نمای پست مدرن اغلب عناصر فرهنگ عامه و رسانه‌های جمعی را در بر می‌گیرد. این نشان دهنده تمایل به درگیر شدن با تجربیات و ارزش‌های روزمره جامعه معاصر است. به عنوان مثال، نمای هتل و کازینو هارد راک در لاس وگاس با نورهای نئون، صفحه‌های ویدئویی و گیتارهای غول پیکر پوشیده شده است. استفاده از این مراجع فرهنگ عامه، حس هیجان و انرژی ایجاد می‌کند و شهرت شهر را به عنوان مقصدی برای سرگرمی و اوقات فراغت منعکس می‌کند.


معماری پست مدرن از پیچیدگی و تضاد تجلیل می‌کند و مفهوم مدرنیستی فرمی که تابع عملکرد است را رد می‌کند. ساختمان‌ها اغلب سبک‌ها و فرم‌های متعددی را در خود جای می‌دهند. سبک‌ها و فرم‌هایی که حس جذابیت بصری را ایجاد می‌کنند و بینندگان را به تعامل با نما در سطوح مختلف دعوت می‌کنند. آپارتمان Waverly Place اثر رابرت A.M. Stern در شهر نیویورک نمونه‌ای از این رویکرد است.
علاوه بر ارجاعات تاریخی و فرهنگ عامه، طراحی نمای پست مدرن اغلب عناصر طنز و کنایه را در خود جای داده است. این نشان دهنده تمایل به به چالش کشیدن انتظارات مرسوم و ایجاد ساختمان هایی جذاب و به یاد ماندنی است. به عنوان مثال، نمای موزه گوگنهایم در بیلبائو که توسط فرانک گری طراحی شده است، دارای یک سری فرم‌های فلزی مواج است که به نظر می‌رسد گرانش را به چالش می‌کشد. استفاده از این اشکال غیرمنتظره باعث ایجاد حس شگفتی و لذت می‌شود و به تبدیل شدن موزه به یک مقصد اصلی گردشگری کمک کرده است.

_______________________________________________________